Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν ότι όταν μιλάνε στο παιδί τους, συμβάλλουν στην ανάπτυξή του. Μια καινούρια μελέτη όμως έρχεται να δείξει ότι αυτό που έχει κυρίως σημασία είναι ο τρόπος που του μιλάμε. Αντί απλώς να του αραδιάζουμε σύνθετες λέξεις ή να του δείχνουμε flashcards ελπίζοντας να εμπλουτίσουμε το λεξιλόγιό του, το κλειδί είναι να ενθαρρύνουμε τον διάλογο μαζί του, με λίγα λόγια… την κουβέντα!
Γνωσιακοί επιστήμονες του MIT παρατήρησαν ότι η συζήτηση με συνεχείς εναλλαγές στα πρόσωπα μπορεί να προωθήσει την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τις γλωσσικές ικανότητες ενός παιδιού, όπως απέδειξαν μετά από μαγνητικές τομογραφίες του εγκεφάλου και μια σειρά ποιοτικών τεστ σε παιδάκια ηλικίας μεταξύ 4 και 6 χρονών. Αυτό συνέβαινε ανεξάρτητα από το οικογενειακό εισόδημα ή την μόρφωση των γονιών τους.
“Το σημαντικό δεν είναι απλώς το να μιλάς στο παιδί σου αλλά το να μιλάς με το παιδί σου. Δεν έχει να κάνει με το να “πετάς” τις γνώσεις και τις πλούσιες λέξεις σου στο μυαλό του αλλά με το να έχεις μια αληθινή συζήτηση μαζί του“, ανέφερε χαρακτηριστικά η επικεφαλής της έρευνας Rachel Romeo.
Τα αποτελέσματα της έρευνας περιλαμβάνουν και μια σημαντική ανατροπή σε σχέση με αυτά που ξέραμε για τη γλώσσα και την ανάπτυξη. Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι τα παιδιά των πιο εύπορων οικογενειών ακούν μέχρι την ηλικία των 3 χρονών 30 εκατομμύρια λέξεις περισσότερες από εκείνα των φτωχότερων οικογενειών (έρευνα των καθηγητών Hart & Risley, 1995), εύρημα το οποίο ονομάστηκε ως “το χάσμα των 30 εκατομμυρίων λέξεων“. Σύμφωνα με αυτή τη θέση, κάποια παιδιά είναι “καταδικασμένα” σε λιγότερο πλεονεκτικές τροχιές ανάπτυξης που επηρεάζουν και τις εμπειρίες τους στη ζωή μελλοντικά.
Σήμερα, υπάρχουν αναρίθμητες εκπαιδευτικές εφαρμογές και παιχνίδια αφιερωμένα στο να καλύψουν το χάσμα του λεξιλογίου και να διευρύνουν τις λεκτικές ικανότητες των παιδιών. Ωστόσο, το να προσπαθούμε απλώς να “πνίξουμε” τα παιδιά με εκατομμύρια λέξεις αγνοεί έναν σημαντικό παράγοντα, καταλυτικό για την ανάπτυξή τους: τη συμβολή των ανθρώπινων σχέσεων και της κοινωνικής συναναστροφής και αλληλεπίδρασης.
Μάλιστα, η παρούσα έρευνα του MIT προτείνει στους γονείς να μιλούν λιγότερο και να ακούν περισσότερο. “Ο αριθμός των λέξεων που χρησιμοποιούν οι ενήλικες δεν έδειξε να επηρεάζει την εγκεφαλική ανάπτυξη των παιδιών. Αυτό που την επηρέαζε αληθινά ήταν ο αριθμός των φορών που αλληλεπιδρούσαν σε μια ορισμένη συζήτηση με τους γονείς τους.
“Το πρωτόγνωρο με αυτή την έρευνα είναι ότι μας δίνει τα πρώτα στοιχεία για το πως οι οικογενειακές συζητήσεις στο σπίτι επηρεάζουν τη βιολογική ανάπτυξη του μυαλού των παιδιών, σχεδόν μαγικά.” Οι ερευνητές αναφέρουν τις υψηλότερες επιδόσεις στα γλωσσικά τεστ του σχολείου αλλά και την μεγαλύτερη εξοικείωση στην παραγωγή λόγου και την επεξεργασία της γλώσσας των παιδιών που συμμετείχαν συχνά στα σπίτια τους σε τέτοιες συζητήσεις.
Η μελέτη παρατηρεί ότι αν και τα παιδιά από τις εύρωστες οικονομικά οικογένειες ήταν “εκτεθειμένα” σε περισσότερες λέξεις κατά μέσο όρο, τα παιδιά των φτωχότερων αλλά φαν της… κουβέντας οικογενειών είχαν παρόμοιες λεκτικές δεξιότητες και αντίστοιχη εγκεφαλική δραστηριότητα με εκείνα. Αυτό ήταν ένα σημαντικό εύρημα που εμπνέει τους γονείς όλων των οικονομικών δυνατοτήτων να συνδέονται και να αλληλεπιδρούν με τα παιδιά τους- ακόμα και από τη βρεφική ηλικία, για παράδειγμα με το να απαντούν στους ήχους που κάνουν τα παιδιά τους, ενθαρρύνοντάς τα να τους απαντήσουν ή να μιμούνται τις γκριμάτσες τους.
Η συζήτηση απαιτεί πιο σύνθετες γνωστικές ικανότητες από την ακοή μόνο ή από την ομιλία. Σύμφωνα με τους ερευνητές του MIT, το να έχεις μια συζήτηση με το παιδί σου του δίνει την ευκαιρία να κάνει εξάσκηση στην κατανόηση σχετικά με αυτό που του λέει ο άλλος αλλά και στο πώς να απαντήσει ανάλογα. Αυτό είναι πολύ διαφορετικό από το να ακούς έναν μονόλογο.
Το μήνυμα, λοιπόν, είναι σαφές: Δίνουμε περισσότερο χώρο στο παιδί μας να εκφράζει τις σκέψεις του και αποφεύγουμε το κήρυγμα ή τις μακροσκελείς εξηγήσεις. Είμαστε πάντα εκεί για να καθοδηγήσουμε τη συζήτηση και δεν υποτιμούμε ποτέ τον συνομιλητή μας… Δεν έχει, άλλωστε, ειπωθεί τυχαία ότι τα πιο σημαντικά και πιο δύσκολα ζητήματα είναι αυτά που έχει να μας εκθέσει ένα παιδί!
LEAVE A COMMENT