Πότε πρέπει να αρχίσει λογοθεραπεία το παιδί μου;

“Ο γιος μου πλησιάζει τα τρία κι ενώ έχει ένα φυσιολογικό για την ηλικία του λεξιλόγιο, το καταλαβαίνω μόνο εγώ ενώ για τους τρίτους χρειάζεται συχνά… μετάφραση! Ακόμα και ο μπαμπάς του δυσκολεύεται να τον καταλάβει αλλά την ίδια στιγμή μου λέει ότι είναι χαριτωμένο και πως με τον καιρό θα “καθαρίσει” τα λόγια του. Εγώ όμως ανησυχώ… Μήπως χρειάζεται λογοθεραπεία;” Ελένη, μαμά τρίχρονου Βασίλη

 

Ένας ειδικός λογοθεραπείας θα στεκόταν με πολλή προσοχή στην ανησυχία αυτής της μαμάς. Κάθε περίπτωση βέβαια γλωσσικής καθυστέρησης είναι ξεχωριστή, γι’ αυτό το πρώτο βήμα για τον εντοπισμό των όποιων γλωσσικών προβλημάτων είναι η αξιολόγηση από ειδικό. Η αξιολόγηση δεν πρέπει να φοβίζει και να προβληματίζει τους γονείς καθώς γίνεται μέσα από μια διαδικασία παιχνιδιού που κερδίζει το παιδί ώστε να αποτυπωθεί πλήρως το γλωσσικό του επίπεδο.

 

Ποια είναι όμως τα πρώτα δείγματα που πρέπει να στείλουν τους γονείς στον ειδικό για λογοθεραπεία; 

Δεν κατακτιώνται στον ίδιο χρόνο από όλα τα παιδιά τα διάφορα γλωσσικά στάδια, η γλωσσική δηλαδή εξέλιξη δεν συμβαδίζει πάντα με την βιολογική τους ωρίμανση. Σε κάποια παιδιά η αργοπορία συνοδεύεται από συντακτικές αδυναμίες ή από ελλιπή γλωσσική παραγωγή (φτωχό λεξιλόγιο) ενώ αλλού παρατηρείται ακόμα και άρνηση για ομιλία. Υπάρχει και η πιθανότητα ένα παιδί φωνολογικά να βρίσκεται στο στάδιο των κραυγών ή το συντακτικό μέρος της ομιλίας του να έχει το επίπεδο των προτάσεων της μιας λέξης ενώ οι γραμματικοί του τύποι να θυμίζουν περίπτωση αναγραμματισμού.

 

Επιγραμματικά και σε γενικές γραμμές θα τυποποιούσαμε τα δείγματα ανησυχίας με βάση την ηλικία ως εξής:

 

Μέχρι τα πρώτα του γενέθλια:

Δεν δείχνει να ανταποκρίνεται σε ηχητικά ερεθίσματα και στο όνομά του. Δεν έχει αρθρώσει τις πρώτες του συλλαβές.

 

Μέχρι την ηλικία των δύο:

Δεν κατανοεί ένα περιορισμένο λεξιλόγιο, δεν απαντά σε απλές ερωτήσεις, δεν έχει κατακτήσει το ενδεικτικό για αυτήν την ηλικία νούμερο των 20 ως 50 λέξεων.

 

Μέχρι την ηλικία των τριών:

Ακατάληπτο λεξιλόγιο, αδυναμία σχηματισμού μικρών προτάσεων, συντακτικές αδυναμίες, έχει έναν “δικό του” τρόπο γλωσσικής επικοινωνίας, κόβει τις λέξεις σε συλλαβές, προβλήματα άρθρωσης.

 

Μέχρι την ηλικία των τεσσάρων:

Δεν μπορεί να αρθρώσει όλα τα γράμματα και τα φωνήματα καθαρά (το σ και το ρ, μπορούμε να τα “περιμένουμε” ακόμα), δεν μπορεί να αφηγηθεί μια μικρή ιστορία, να εξηγήσει αυτό που θέλει, να κατανοήσει και να απαντήσει σε ερωτήσεις.

 

Αν και η σύγκριση με τα συνομίληκα παιδιά δεν είναι πάντοτε πανάκεια είναι ωστόσο ένας καλός δείκτης που “προειδοποιεί” τον γονέα και τον προβληματίζει. Η σύγκριση θα πρέπει να γίνεται σε παιδιά ίδιου φύλου καθώς τα αγόρια για παράδειγμα παρουσιάζουν μικρή καθυστέρηση στην παραγωγή λόγου σε σχέση με τα κορίτσια.

 

Ένας ακόμα δείκτης που θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν είναι το ίδιο το ψυχολογικό προφίλ του παιδιού στην προσπάθεια του για έκφραση και επικοινωνία. Ξεσπάσματα θυμού, κρίσεις επιθετικότητας, αναίτιες σκηνές γκρίνιας που συνδέονται με την αδυναμία έκφρασης αλλά και κατανόησης από τους γύρω δεν πρέπει να υποτιμούνται.

 

Πολλές φορές μέσα σε λίγες μόλις συνεδρίες παρατηρείται μια σημαντική θετική αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού χάρη στα μικρά γλωσσικά ορόσημα που κατακτά, τα οποία συμβάλλουν αποφασιστικά στο χτίσιμο της αυτοπεποίθησής του.

 

Εμπιστευτείτε λοιπόν πρωτα το ένστικτό σας και στη συνέχεια την αξιολόγηση από τους λογοθεραπευτές και βοηθήστε το παιδί σας να αποκτήσει τη γλωσσική του επάρκεια και τη συναισθηματική του σταθερότητα.

Βρισήιδα Αρβανίτη

 

Βιβλιογραφία-Πηγές

-Ειδική Παιδαγωγική των προβλημάτων Λόγου και Ομιλίας, Γεώργιος Δράκος, Καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 2003

-http://www.logopedists.gr/logopedists

-http://www.asha.org/public/speech/disorders/SpeechSoundDisorders/

 

Μπορεί να σας ενδιαφέρει επίσης:

Τα οφέλη της συνεκπαίδευσης μαθητών με ειδικές ανάγκες και χωρίς.