Ανοιχτές ερωτήσεις για αποτελεσματική επικοινωνία με τα παιδιά!

Η αποτελεσματική επικοινωνία με το παιδί στην προσχολική ηλικία -αλλά και αργότερα- δεν είναι πάντα αυτονόητη! Πολλές φορές οι γονείς ανάλογα με τον τρόπο που ρωτάνε τις ερωτήσεις τους εισπράττουν μονολεκτικά «ναι» ή «όχι» από τα παιδιά ενώ κι εκείνα κρατάνε μέσα τους ανέκφραστο το αποτύπωμα της κάθε ημέρας τους χωρίς να βρίσκουν τον τρόπο να το επικοινωνήσουν…

Οι ανοιχτές ερωτήσεις, οι ερωτήσεις δηλαδή που δεν μπορούν να απαντηθούν με ένα ναι ή ένα όχι και που δεν έχουν σωστή ή λάθος απάντηση είναι ένα σημαντικό κλειδί που κρατάει στα χέρια του ο γονέας και με τη βοήθειά του μπορεί να ξεκλειδώσει το παιδί του  και να το κάνει να μοιραστεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, δίνοντας σχήμα στον εσωτερικό του κόσμο και εκτονώνοντας το φορτίο των καθηκερινών του ερεθισμάτων.

Η τεχνική των ανοιχτών ερωτήσεων μπορεί να έχει εφαρμογή σε κάθε συζήτηση των γονέων με τα παιδιά τους ως δημιουργική αφορμή για την εκκίνηση μιας κουβέντας (conversation-starter, όπως αναφέρεται στα αγγλικά) και κατά τη διάρκεια κάθε δραστηριότητας που μοιράζονται. Χαρακτηριστική περίπτωση επιτυχημένης εφαρμογής της είναι όταν οι γονείς θέλουν να μάθουν πώς ήταν η μέρα του παιδιού στο σχολείο όπου το «πέρασες καλά σήμερα;» δίνει πολύ λιγότερες αφορμές για συζήτηση από το «πες μου το πιο όμορφο πράγμα που έκανες σήμερα!».

Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση εφαρμογής αυτής της τεχνικής είναι κατά την ανάγνωση ενός παιδικού βιβλίου. Οι ανοιχτές ερωτήσεις δεν ειναι απαραίτητο να γίνονται κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης της ιστορίας ιδίως αν βλέπετε ότι το παιδί δυσανασχετεί ή κουράζεται όταν διακόπτεται η ροή της, αλλά και μετά την ολοκλήρωσή της. Επίσης, ανάλογα με το αν διαβάζετε την ιστορία για πρώτη ή για δεύτερη φορά, οι ερωτήσεις μπορούν να προσαρμόζονται. Για παράδειγμα, την πρώτη φορά που διαβάζετε ένα καινούριο βιβλίο, μπορείτε να ξεκινήσετε τις ερωτήσεις από το εξώφυλλο, ρωτώντας το παιδί ποιος νομίζει ότι θα είναι ο ήρωας της ιστορίας ή που νομίζει ότι διαδραματίζεται η ιστορία, κτλ.

Ανοιχτές ερωτήσεις: παραδείγματα

• Τι θα έκανες εσύ αν βρισκόσουν στη θέση του ήρωα;
• Γιατί πιστεύεις ότι έγινε αυτό;
• Πώς θα ήθελες να τελειώσει η ιστορία;
• Τι πιστεύεις ότι θα γίνει μετά;
• Τι θα γινόταν αν… (και του παρουσιάζετε ένα διαφορετικό ενδεχόμενο από εκείνο της ιστορίας)
• Τι θα έλεγες στον ήρωα για να του φτιάξεις το κέφι;
• Ποιον ήρωα από όσους γνωρίσαμε θα τον ήθελες για φίλο και γιατί;
• Τι πιστεύεις ότι νιώθει ο ήρωας;
• Γιατί πιστεύεις ότι πήρε αυτή την απόφαση;

Κάθε ιστορία άλλωστε θα σας γεννήσει και ξεχωριστές δημιουργικές αφορμές για ανοιχτές ερωτήσεις ενώ θα εκπλαγείτε από τον πλούτο σκέψης του παιδιού σας και την ανάγκη του για έκφραση. Καταρχάς, ρωτώντας το παιδί σας αυτές τις εωτήσεις του δείχνετε με τον πιο άμεσο τρόπο ότι νοιάζεστε για τις απαντήσεις του, δηλαδή για τις σκέψεις, τις ιδέες και τα συναισθήματά του- κάτι που συμβάλλει στο χτίσιμο της αυτοπεποίθησής του. Κι έπειτα, μέσα από μια απλή ερώτηση το παιδί χτίζει ικανότητες στο να ακούει (για να μπορέσει να απαντήσει πρέπει πρώτα να έχει ακούσει την ερώτηση), να σκέφτεται και να εκφράζεται με τη γλώσσα. Και, φυσικά, αυτές οι σκέψεις που μοιράζεται μαζί σας εγγράφονται στις πιο αυθεντικές στιγμές επικοινωνίας μεταξύ σας μέσα στη μέρα!