Από τη Νάγια Σταμπουλή, παιδοψυχολόγο και μέλος της nannuka.gr
Στο Α’ μέρος του άρθρου, περιγράφηκαν αναλυτικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι γονείς για τον σχεδιασμό και την επιτυχή εφαρμογή ενός Πλάνου Πειθαρχίας που θα βελτιώσει συνολικά την συμπεριφορά του παιδιού. Έγινε, επιπλέον, εκτενής αναφορά στην τεχνική του time out, ως μέρος αυτού του πλάνου πειθαρχίας που βοηθά τον γονέα να ελέγχει αποτελεσματικά την προβληματική συμπεριφορά. Στο παρόν άρθρο περιγράφεται διεξοδικά η διαδικασία της τεχνικής του time out για την επιτυχή εφαρμογή της:
1. Θέστε τους κανόνες. Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο στο παιδί σας πριν την εκδήλωση της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς , ποιες συμπεριφορές του θα οδηγήσουν σε time out. Εξηγήστε του με ακρίβεια τι θα επακολουθήσει μετά την εμφάνιση της μη επιθυμητής συμπεριφοράς και θυμηθείτε ότι είναι πιθανό να επαναλάβετε αρκετές φορές αυτή τη διαδικασία.
2. Επιλέξτε το σημείο που θα εφαρμοστεί το time out. Αυτό θα πρέπει να είναι, καταρχάς, ένα μέρος όπου το παιδί δεν θα έχει τη δυνατότητα αλληλεπίδρασης με τους άλλους. Το σημαντικό είναι να απομακρύνουμε οτιδήποτε μπορεί να λειτουργήσει ενισχυτικά για το παιδί. Μπορείτε να επιλέξετε, για παράδειγμα , μια καρέκλα σε μια γωνία του δωματίου. Θυμηθείτε ότι κάθε είδος προσοχής (θετική ή αρνητική) που λαμβάνει το παιδί είναι από μόνη της μια ενίσχυση, καθώς αυξάνει την πιθανότητα επανεμφάνισης της μη επιθυμητής συμπεριφοράς. Μπορείτε, λοιπόν, να ακολουθήσετε την τεχνική της αγνόησης (όχι βλεμματική επαφή, όχι επικοινωνία) για το σύντομο αυτό χρονικό διάστημα, προκειμένου να αποφύγετε την ενίσχυση που θα λάμβανε το παιδί, στην αντίθετη περίπτωση.
Καλό θα ήταν να μην επιλέγετε, ως μέρη εφαρμογής του time-out, το μπάνιο ή την κρεβατοκάμαρα.
3. Ξεκινήστε την εφαρμογή του time out. Δώστε στο παιδί σας μία προειδοποίηση. Αν η συμπεριφορά επαναληφθεί, στείλτε το παιδί στο σημείο time-out που έχετε επιλέξει. Εξηγείστε του, συνοπτικά, τι έκανε λάθος και προσπαθήστε να διατηρήσετε έναν ήρεμο τόνο φωνής απαλλαγμένο από οποιοδήποτε συναίσθημα.
4. Ορίστε τη διάρκεια. Μόλις το παιδί καθίσει ήρεμα στο σημείο time out, ενημερώστε το σχετικά με τη διάρκεια παραμονής του στο σημείο αυτό και ξεκινήστε τη χρονομέτρηση. Θα βοηθούσε αρκετά να χρησιμοποιήσετε ένα ξυπνητήρι, προκειμένου να γνωρίζει και το ίδιο πότε το time out τελείωσε. Ένας άτυπος κανόνας που βοηθά τους γονείς να ορίσουν τη διάρκεια του time out είναι : 1 λεπτό εφαρμογής του time out για κάθε 1 χρόνο ηλικίας του παιδιού, οπότε π.χ. αν το παιδί σας είναι 3 χρονών, το time out θα διαρκέσει 3 λεπτά.
Σύγχρονες μελέτες, όμως, απέδειξαν ότι τα θετικά αποτελέσματα στην συμπεριφορά του παιδιού από την τεχνική time out προκύπτουν μεταξύ του 1ου και του 2ου λεπτού εφαρμογής του. Η παραπάνω ώρα μπορεί, από τη μία πλευρά, να ικανοποιεί το αίσθημα δικαιοσύνης των γονιών, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχει επιπλέον θετικά αποτελέσματα στη συμπεριφορά (Kazdin, 2013).
TIPS: Αν κατά τη διάρκεια του time out, το παιδί είναι ανήσυχο, σταματήστε τη χρονομέτρηση. Περιμένετε μέχρι το παιδί να ηρεμήσει και ξεκινήστε από την αρχή.
5. Δράστε άμεσα. Το time out πρέπει να εφαρμοστεί αμέσως μετά την εμφάνιση της μη επιθυμητής συμπεριφοράς. Τα καθυστερημένα time out είναι αναποτελεσματικά.
6. Εφαρμόστε την τεχνική με συνέπεια. Είναι, επίσης, μεγίστης σημασίας να επαναλαμβάνετε την τεχνική του time out με συνέπεια, κάθε φορά που η ανεπιθύμητη συμπεριφορά εμφανίζεται.
7. Διατηρήστε τον αυτοέλεγχό σας. Εφαρμόστε την τεχνική με ήρεμο τρόπο απαλλαγμένο από οποιοδήποτε αίσθημα αναστάτωσης και θυμού απέναντι στο παιδί. Θυμηθείτε ότι ακόμα και αν δεν εκφράσετε τα συναισθήματά σας λεκτικά, το παιδί μπορεί να τα αντιληφθεί από τις μη λεκτικές σας αντιδράσεις.
8. Επαινέστε το παιδί μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία. Όταν το παιδί ολοκληρώσει με επιτυχία το time out, είναι σημαντικό να επαινέσετε τη συμπεριφορά του. Μπορείτε, για παράδειγμα, να του πείτε: «Μπράβο που κάθισες ήσυχα, όπως σου ζήτησα». Η λεκτική ενίσχυση είναι σημαντικό να συνοδεύεται και με σωματική επαφή, όπως ένα χάδι, μια αγκαλιά, ένα ‘κόλλα το’. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οποιαδήποτε συμπεριφορά ακολουθείται από ενίσχυση, ενδυναμώνεται και είναι πιθανότερο να εμφανιστεί μελλοντικά.
9. Επιστρέψτε στη δραστηριότητα που διακόψατε. Μόλις το time out ολοκληρωθεί, βοηθήστε το παιδί σας να επιστρέψει στην δραστηριότητα που διακόπηκε από την εμφάνιση της μη επιθυμητής συμπεριφοράς και την εφαρμογή του time out. Τη δεδομένη στιγμή, είναι προτιμότερο να μη γίνει κάποια συζήτηση αναφορικά με την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του παιδιού, θυμηθείτε εξάλλου ότι μόλις «εκτέλεσε την ποινή» για την συμπεριφορά του. Εάν, παρόλα αυτά, νιώθετε την ανάγκη να το συζητήσετε, προτιμήστε να περάσει λίγη ώρα για να το κάνετε.
Είναι σημαντικό, όμως, να επιστρέφετε πάντα στην προηγούμενη δραστηριότητα, έστω και για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Με αυτό τον τρόπο, η επιθυμητή συμπεριφορά ενισχύεται θετικά και αυξάνεται η πιθανότητα το παιδί σας να επιλέξει την επιθυμητή έναντι της μη επιθυμητής συμπεριφοράς, την επόμενη φορά.
Βιβλιογραφία
Kazdin, A.E. (2013). Behavior modification in applied settings (7th ed.). Long Grove, IL: Waveland Press.
Ελλάδα 
UK
LEAVE A COMMENT