Τι είναι η δυσλεξία;
Η δυσλεξία είναι η πιο κοινή από τις Ειδικές Μαθησιακές δυσκολίες (ΕΜΔ). Η ονομασία της παράγεται από το «δυς» και «λόγος», όπου σημαίνει «δυσκολία στις λέξεις» και μας προδιαθέτει για προβλήματα που δημιουργούνται με τις λέξεις και την γραφή. Η φύση της αποτελεί μια πρόκληση για όλους τους επιστήμονες και ερευνητές που ασχολούνται με αυτή, δεδομένης της ανομοιογένειας που παρουσιάζει ο πληθυσμός αλλά και της πολύπλευρης αιτιολογίας της. Το να δοθεί ακριβής ορισμός για την δυσλεξία είναι ένα ζήτημα που αποτελεί αντικείμενο έντονης αντιπαράθεσης. Απ’ την Βρετανική Εταιρία Δυσλεξίας δόθηκε ένας απλός και επικοινωνιακός ορισμός ο οποίος ορίζει την δυσλεξία ως «συνδυασμό ικανοτήτων και δυσκολιών που επηρεάζουν την διαδικασία της μάθησης σε έναν από τους παρακάτω τομείς: ανάγνωση, γραφή και ορθογραφία. Ένα φαινόμενο που διαρκεί δια βίου. Συνοδευτικές δυσκολίες μπορεί να υπάρχουν στον ρυθμό επεξεργασίας πληροφοριών, στην βραχυπρόθεσμη μνήμη, στην αλληλουχία, στην ακουστική ή/και οπτική αντίληψη, στην προφορική έκφραση και στις κινητικές δεξιότητες. Η δυσλεξία επηρεάζει την κατάκτηση και χρήση του γραπτού λόγου, συμπεριλαμβανομένων των αλφαβητικών, αριθμητικών ή μουσικών συμβόλων»
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της δυσλεξίας
Τα παιδιά με δυσλεξία εμφανίζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και σε διαφορετικό βαθμό. Κάποια από αυτά είναι:
- η προσθήκη/παράλειψη γραμμάτων, συλλαβών, λέξεων, σημείων στίξης,
- η σύγχυση λέξεων που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά και γραμμάτων κατά τον προσανατολισμό τους στον χώρο ή την σειρά τους μέσα στην λέξη
- η ανάγνωση είναι αργή με επαναλήψεις ή και καθρεπτισμό
- ανορθογραφία, κακογραφία, παρατονισμός
- δυσκολία σταθερής γραφής πάνω στην γραμμή
- παραλείψεις/αντιμεταθέσεις γραμμάτων και καθρεπτική γραφή
- χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα σε μικρά
- σύγχυση αριστερού και δεξιού χεριού ή ποδιού
- μπερδεύουν τις χρονικές ακολουθίες (σήμερα-αύριο)
- παρουσιάζουν δυσκολία στην ανάγνωση της ώρας και του χάρτη λόγω σύγχυσης των σημείων του ορίζοντα
- δυσκολία στην ανάκληση και την εκτέλεση προφορικών εντολών
- δυσκολία στην ανάκληση των μηνών του έτους με την σωστή σειρά
Εξαλείφεται η δυσλεξία;
Η δυσλεξία έχει νευροβιολογικό υπόβαθρο. Αυτό σημαίνει ότι δεν εξαλείφεται, ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι είναι απολύτως διαχειρίσιμη και ότι οι ικανότητες τους βελτιώνονται αρκετά με την εφαρμογή ειδικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Το παιδί μπορεί να καταφέρει πολλά πράγματα κατά την διάρκεια της σχολικής του σταδιοδρομίας παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, κάτι που ισχύει για χιλιάδες παιδιά που έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν τη σχολική τους σταδιοδρομία με επιτυχία, να εισαχθούν σε σχολή της αρέσκειας τους και σήμερα να είναι εξάιρετοι επαγγελματίες.
Διάγνωση της δυσλεξίας
Όταν το περιβάλλον του παιδιού αναγνωρίσει κάποια χαρακτηριστικά συμπτώματα (τα οποία διαρκούν από έξι μήνες και πάνω) χρειάζεται να απευθυνθούν στους αρμόδιους ειδικούς φορείς για την διάγνωση. Η επίσημη διάγνωση δίνεται κυρίως από τα Κέντρα Διάγνωσης Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης (ΚΕΔΑΣΥ) που είναι αποκεντρωμένες δημόσιες υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και υπάγονται στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Εκπαίδευσης. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να απευθυνθούν και σε Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα δημόσιων νοσοκομείων αλλά και ιδιωτικούς φορείς όπως Παιδοψυχολόγους και Κέντρα Ειδικής Αγωγής. Επισημαίνεται ότι η διάγνωση από δημόσιους φορείς είναι αυτή που αναγνωρίζεται απ’ το σχολείο αλλά και από ασφαλιστικούς οργανισμούς. Μετά την διάγνωση αναγκαία είναι η παρέμβαση ομάδας ειδικών επιστημόνων που θα ασχοληθούν με την λεπτομερή αξιολόγηση των γνωστικών λειτουργιών του παιδιού. Τέτοιοι επιστήμονες είναι: Ψυχολόγοι, Ειδικοί Παιδαγωγοί, Λογοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές.
Συμβουλές και ιδέες για το σπίτι
- Οργανώστε τον χώρο που διαβάζει το παιδί αφαιρώντας πράγματα που του αποσπούν την προσοχή.
- Εξασκείστε την γραφή του παιδιού με την χρήση διαφορετικών τεχνικών, όπως γραφή με δαχτυλομπογιές, με πλαστελίνη, γραφή στην άμμο, μαγνητικά γράμματα, ζυμάρι κ .α
- Χρωματίστε τα γράμματα τα οποία δυσκολεύουν το παιδί στην ορθογραφία με διαφορετικά χρώματα.
- Χρησιμοποιείστε χάρακα για να μην χάνει την σειρά όταν διαβάζει.
- Εξηγείστε ιστορίες με την χρήση φωτογραφιών και εικόνων.
- Χρησιμοποιείστε διαδραστικά εκπαιδευτικά παιχνίδια μέσω Η/Υ ή τάμπλετ αναλόγως το αντικείμενο που θέλετε να δουλέψετε (ορθογραφία, γραφή, ανάγνωση, μαθηματικά, ιστορία, μνήμη κ.α).
- Ενθαρρύνεται, επιβραβέυστε και δώστε κίνητρα στο παιδί για παραπάνω προσπάθεια.
Από την Γεωργία Γκάνα, ειδική παιδαγωγό της Nannuka.
