Δυσλεξία – Όσα πρέπει να ξέρεις

Τι είναι η δυσλεξία;

Η δυσλεξία, μια μορφή μαθησιακής δυσκολίας, που επηρεάζει την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων στον εγκέφαλο. Οι άνθρωποι με δυσλεξία έχουν δυσκολία να αναγνωρίσουν και να αποκρυπτογραφήσουν τις λέξεις. Έτσι έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση, την ορθογραφία και την κατανόηση του κειμένου.

Αξίζει να πούμε ότι το 10%-15% των παιδιών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν δυσλεξία. Το βλέπουμε συχνότερα στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια, σε αναλογία τέσσερα προς ένα. Ενώ Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με ή χωρίς Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) είναι από 5% έως 12% του μαθητικού πληθυσμού. 

Πού οφείλεται η δυσλεξία;

Δεν ξέρουμε την αιτία. Μπορεί να είναι συνδυασμός γενετικών, νευρολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες περιλαμβάνουν:

1. Κληρονομικότητα: Οι γενετικές παράμετροι παίζουν σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση της δυσλεξίας. Άτομα που έχουν οικογενειακό ιστορικό δυσλεξίας έχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν τη διαταραχή.
2. Νευρολογικοί παράγοντες: Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν διαφορές στη νευρολογική δομή και λειτουργία του εγκεφάλου των ατόμων με δυσλεξία. Οι περιοχές που σχετίζονται με τη γλώσσα και την ανάγνωση μπορεί να λειτουργούν διαφορετικά.
3. Διαφορετικός τρόπος γλωσσικής επεξεργασίας: Υπάρχουν θεωρίες που υποστηρίζουν ότι η δυσλεξία μπορεί να σχετίζεται με έναν τρόπο επεξεργασίας της γλώσσας που επιτρέπει καλύτερη επεξεργασία σε ορισμένους τομείς (όπως η επεξεργασία των συμφωνικών ή φωνητικών ήχων) και δυσκολία σε άλλους τομείς (όπως η αναγνώριση των γραμμάτων).

Σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι η δυσλεξία δεν σχετίζεται με την ευφυΐα. Πολλά άτομα με δυσλεξία μπορούν να αναπτύξουν εξαιρετικές δεξιότητες σε άλλους τομείς.

Πώς είναι να έχεις δυσλεξία;

Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή στη νευρολογική λειτουργία του εγκεφάλου που επηρεάζει τη διαδικασία ανάγνωσης. Σε άτομα με δυσλεξία, τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται με τη γλωσσική επεξεργασία και την ανάγνωση λειτουργούν με διαφορετικό τρόπο από τα υπόλοιπα άτομα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τις παρακάτω δυσκολίες:

1. Δυσκολία στην Ορθογραφία: Η ορθογραφία μπορεί να είναι δύσκολη, καθώς το άτομο με δυσλεξία μπορεί να μπερδεύει τα γράμματα και τις συλλαβές.
2. Δυσκολία στην Κατανόηση Κειμένου: Η κατανόηση του κειμένου μπορεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις λόγω της κόπωσης από την ανάγνωση.
3. Δυσκολία στη Γραμματική: Πολλά παιδιά με δυσλεξία μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κατανόηση και τη χρήση γραμματικών κανόνων.
4. Δυσκολία στην Αναγνώριση των Λέξεων: Το παιδί μπορεί να έχει δυσκολία στην αναγνώριση των λέξεων, και αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάγνωση.

Πώς αντιμετωπίζουμε τη Δυσλεξία;

Η μελέτη ενός παιδιού με δυσλεξία απαιτεί προσεκτική προσέγγιση και συνεργασία μεταξύ γονέων, εκπαιδευτικών και ειδικών εκπαιδευτικών. Εδώ είναι μερικά βήματα που μπορούν να βοηθήσουν στη μελέτη ενός παιδιού με δυσλεξία:

• Εκπαιδευτική αξιολόγηση: Το πρώτο βήμα είναι να πραγματοποιηθεί μια εκπαιδευτική αξιολόγηση από ειδικό εκπαιδευτικό ή ψυχολόγο που ειδικεύεται στη δυσλεξία. Αυτή η αξιολόγηση θα καθορίσει το επίπεδο των δυσκολιών και θα βοηθήσει στη δημιουργία προσαρμοσμένου εκπαιδευτικού προγράμματος.
• Κατανόηση των αναγκών του παιδιού: Καθορίστε τις συγκεκριμένες ανάγκες του παιδιού. Κάθε παιδί με δυσλεξία είναι μοναδικό και μπορεί να έχει διαφορετικές δυσκολίες. Κατανοήστε ποιες πτυχές της γλώσσας και της ανάγνωσης του παιδιού χρειάζονται βελτίωση.
• Ατομικοποιημένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα: Δημιουργήστε ένα προσαρμοσμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που να περιλαμβάνει τις ανάγκες του παιδιού. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει ειδικές τεχνικές διδασκαλίας, όπως τη χρήση των φωνητικών εργαλείων, τη στρατηγική της σύνθεσης λέξεων, και τη χρήση παιγνιδιών για την ανάπτυξη των γραφικών δεξιοτήτων.
• Συνεργασία με εκπαιδευτικούς και ειδικούς: Συνεργαστείτε με τους εκπαιδευτικούς του παιδικού κηδεμόνα για να εξασφαλίσετε ότι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα προσαρμόζεται στις ανάγκες του παιδιού. Η ανοικτή επικοινωνία είναι σημαντική για την παρακολούθηση της προόδου.
• Συνεχής παρακολούθηση και προσαρμογή: Η δυσλεξία είναι μια μακροχρόνια πρόκληση, και είναι σημαντικό να παρακολουθείτε.

Ποια είναι τα τεστ δυσλεξίας;

Τα τεστ δυσλεξίας, γνωστά και ως τεστ ανάγνωσης, χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ένα άτομο στην ανάγνωση. Αυτά τα τεστ μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση της δυσλεξίας ή στην αξιολόγηση του βαθμού δυσκολίας που αντιμετωπίζει κάποιο άτομο στην ανάγνωση. Υπάρχουν διάφορα τεστ δυσλεξίας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και η επιλογή ενός συγκεκριμένου τεστ εξαρτάται από τον σκοπό της αξιολόγησης και τις ανάγκες του ατόμου.

Ορισμένα από τα κοινά τεστ δυσλεξίας περιλαμβάνουν:

1. Τεστ Ανάγνωσης: Αυτά τα τεστ περιλαμβάνουν διαφορετικούς τύπους κειμένων που τα άτομα πρέπει να διαβάσουν και να κατανοήσουν. Οι ερωτήσεις που συνοδεύουν τα κείμενα είναι σχεδιασμένες για να αξιολογήσουν τις δεξιότητες ανάγνωσης και κατανόησης.
2. Τεστ Αναγνώρισης Λέξεων: Σε αυτά τα τεστ, παρουσιάζονται λέξεις και το άτομο πρέπει να αναγνωρίσει και να προφέρει τις λέξεις. Τα τεστ αυτά μπορούν να αξιολογήσουν τη δυσκολία του ατόμου στην αναγνώριση και προφορά λέξεων.
3. Τεστ Ορθογραφίας: Αυτά τα τεστ αξιολογούν την ικανότητα του ατόμου να γράφει σωστά λέξεις και φράσεις.
4. Τεστ Ταχύτητας και Κατανόησης: Σε αυτά τα τεστ, το άτομο καλείται να διαβάσει κείμενα και να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το περιεχόμενο τους. Το στοιχείο της ταχύτητας είναι επίσης σημαντικό.

Αυτά τα τεστ μπορούν να πραγματοποιηθούν από εξειδικευμένους ειδικούς, όπως ψυχολόγους ή λογοθεραπευτές, προκειμένου να διερευνηθούν οι δυσκολίες στην ανάγνωση και να παρασχεθούν κατάλληλες προτάσεις για την υποστήριξη και τη βελτίωση των δεξιοτήτων ανάγνωσης.

Τεχνικές διδασκαλίας για δυσλεξία

Μία αποτελεσματική τεχνική που μπορεί να βοηθήσει άτομα με δυσλεξία είναι η τεχνική της “ανάγνωσης με το δάχτυλο” ή “tracking.” Αυτή η τεχνική βοηθά το άτομο να διατηρεί την προσοχή του κατά την ανάγνωση και να αποφεύγει τον χαμένο χαρακτήρα. Εδώ είναι πώς λειτουργεί:

1. Ξεκινήστε την ανάγνωση ενός κειμένου ή ενός κεφαλαίου με το δάχτυλό σας (τον δείκτη) να δείχνει την πρώτη λέξη.
2. Καθώς διαβάζετε, μετακινείτε αργά το δάχτυλό σας προς τα δεξιά, ακολουθώντας τις λέξεις στο κείμενο. Κατά την μετακίνηση, μπορείτε να δείχνετε και να απαγγέλλετε κάθε λέξη.
3. Προσπαθήστε να διατηρήσετε μια σταθερή ταχύτητα, αλλά ανάλογα με την άνεσή σας και την ανάγνωση του κειμένου.

Η τεχνική της ανάγνωσης με το δάχτυλο βοηθά στη συγκέντρωση και την ακρίβεια κατά την ανάγνωση. Αποτρέπει τον χαμένο χαρακτήρα, δηλαδή το να χάσετε τον δρόμο στο κείμενο, και μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του κειμένου. Αυτή η τεχνική μπορεί να ασκηθεί και να βελτιωθεί με τον χρόνο.

Μια άλλη χρήσιμη τεχνική είναι η τεχνική του “πρότυπου αναγνώστη,” όπου ένας πρότυπος αναγνώστης διαβάζει το κείμενο δυνατά ενώ το άτομο με δυσλεξία το ακολουθεί στο κείμενο. Ορίστε πώς λειτουργεί:

1. Βρείτε έναν φίλο, ένα μέλος της οικογένειάς σας ή έναν εκπαιδευτικό που θα συνεργαστεί μαζί σας ως πρότυπος αναγνώστης.
2. Καθώς ο πρότυπος αναγνώστης διαβάζει δυνατά το κείμενο, εσείς ακολουθείτε ταυτόχρονα στο κείμενο με το δάχτυλο, το μολύβι ή μια γραμμή ώστε να μπορείτε να βλέπετε τι διαβάζεται.
3. Εάν υπάρχουν δυσκολίες σε συγκεκριμένες λέξεις ή προτάσεις, μπορείτε να ζητήσετε από τον πρότυπο αναγνώστη να επαναλάβει αυτά τα τμήματα.

Διάσημοι με δυσλεξία

Υπάρχουν πολλοί διάσημοι άνθρωποι που έχουν δυσλεξία και έχουν αναπτύξει επιτυχημένες καριέρες. Ορισμένοι από αυτούς περιλαμβάνουν:

1. Tom Cruise: Ο διάσημος ηθοποιός Tom Cruise έχει δηλώσει ότι αντιμετώπισε δυσκολίες στην ανάγνωση και την εκφορά λέξεων λόγω της δυσλεξίας.
2. Whoopi Goldberg: Η ηθοποιός και τηλεοπτική παρουσιάστρια Whoopi Goldberg είναι επίσης γνωστή για τη δυσλεξία της. Παρά τις δυσκολίες της, έχει κερδίσει βραβεία Oscar και Emmy.
3. Steven Spielberg: Ο σκηνοθέτης Steven Spielberg έχει δυσλεξία και αντιμετώπισε δυσκολίες στην ανάγνωση κατά τη διάρκεια της σχολικής του εκπαίδευσης. Παρ’ όλα αυτά, έχει σκηνοθετήσει πολλές επιτυχημένες ταινίες.
4. Keira Knightley: Η ηθοποιός Keira Knightley έχει δηλώσει ότι αντιμετώπισε δυσκολίες στην ανάγνωση κατά την παιδική της ηλικία.
5. Richard Branson: Ο επιχειρηματίας Richard Branson, ιδρυτής του Virgin Group, έχει δυσλεξία. Παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να κατασκευάσει ένα επιτυχημένο επιχειρηματικό αυτοκρατορία.