Οι σημερινοί γονείς δύσκολα συμβιβαζόμαστε με την ιδέα ότι το παιδί μας μπορεί να νιώσει λυπημένο ή απογοητευμένο. Γνωρίζοντας από πρώτο χέρι αυτά τα συναισθήματα, κάνουμε τα πάντα για να τα προλάβουμε στα παιδιά μας, ιδίως στις μικρότερες ηλικίες, θυσιάζοντας την μακροπρόθεσμη ευεργετική τους επίδραση.
Το ξεχασμένο τετράδιο στο τραπέζι
Το κίνητρο είναι πάντα καλοπροαίρετο. Οι αφορμές, καθημερινές. Ένα τετράδιο για παράδειγμα, που βλέπουμε ξεχασμένο πάνω στο τραπέζι και αμέσως σκεφτόμαστε να πεταχτούμε και να το πάμε στο σχολείο. Σκεφτόμαστε ότι έτσι θα προστατεύσουμε το παιδί μας από την απογοήτευση, την παρατήρηση του δασκάλου, το αίσθημα κατωτερότητας που ίσως νιώσει σε σύγκριση με τους συνεπείς συμμαθητές του… Θα κάναμε το ίδιο, αν είχε ξεχάσει ο σύζυγός μας μια δική του εργασία στο σπίτι; Αλλά, πάλι, δεν μεγαλώνουμε τον σύζυγό μας, αλλά το παιδί μας.
Χαρούμενα ή αυτόνομα παιδιά;
Όλες αυτές οι σκέψεις είναι εύλογες και πολύ αληθινές. Όλοι οι γονείς έχουμε βρεθεί σ’ αυτά τα διλήμματα. Και αυτό που κερδίζει τις περισσότερες φορές είναι η τάση να μεγαλώνουμε “χαρούμενα” παιδιά παρά ικανά ή αυτόνομα.
Οι φωνές των ειδικών και τα συμπεράσματα από έρευνες πληθαίνουν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Με το να είμαστε συνέχεια εκεί, να διορθώνουμε τα λάθη τους, να τους προετοιμάζουμε όσο το δυνατόν καλύτερα για ένα τεστ ενώ τα ίδια δείχνουν αδιαφορία και να τους υπενθυμίζουμε τις υποχρεώσεις τους μπορεί να καταφέρνουμε να ικανοποιούμε άμεσα τα ζητήματα που προκύπτουν καθημερινά, αλλά, μακροπρόθεσμα αδυνατίζουμε τη δυνατότητα των παιδιών να στέκονται στα πόδια τους, να δίνουν οι ίδιοι το κίνητρο στον εαυτό τους, να αντιστρέφουν την αποτυχία προς όφελός τους, να πιστεύουν στις δικές τους δυνάμεις. Και να μην εφησυχάζουν επειδή υπάρχει πάντα η μαμά ή ο μπαμπάς για να τους σώσει.
Μη ελκυστική η αποτυχία, πλην αναγκαία!
Το ζήτημα με αυτόν τον τρόπο σκέψης είναι ότι δεν αποδίδει άμεσα. Αντίθετα, τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματά του είναι μάλλον στενάχωρα καθώς η κακή εκτίμηση μιας κατάστασης ή η αποτυχία εκείνη τη στιγμή που την υφίσταται ένα παιδί δεν μπορεί να είναι ελκυστική! Αν όμως έχουμε το βλέμμα στραμμένο στο τι ενήλικες θέλουμε να μεγαλώσουμε σίγουρα θα σκεφτούμε διπλά πριν αποφασίζουμε να δίνουμε εμείς τις λύσεις σε όλες τις αναποδιές των παιδιών μας.
Οι δεξιότητες που κάνουν τη διαφορά
Ενώ λοιπόν η συμβουλή “άφησε το παιδί να προσπαθήσει κι ας κάνει λάθος” φαίνεται προφανής και αναγκαία, είναι σωστό βουνό να την εφαρμόσεις στην πράξη. Η χαρά της προσφοράς, του να νιώσεις τον ρόλο σου ως μητέρας που φροντίζει τα παιδιά της για να μην τους λείψει τίποτα είναι μεγάλος πειρασμός. Έτσι, όμως, φτάνεις να δεις το παιδί σου στα 16 του να μην μπορεί να ετοιμάσει τη βαλίτσα του για ένα ταξίδι η την κόρη σου στα 18 της να μην μπορεί να διαχειριστεί μια σύγκρουση με τις φίλες της. “Πάντα νόμιζα ότι είχα πολύ χρόνο μπροστά μου για να τους μάθω τις πραγματικές δεξιότητες της ζωής και μετά… έγιναν 17”, δηλώνει ενοχικά μια μαμά.
Έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν με μαμάδες που είχαν πάντα τον έλεγχο και ήταν υπερπροστατευτικές απέναντί τους, εγκαταλείπουν ευκολότερα μία πρόκληση που τους φαίνεται δύσκολη. Αντίθετα, τα παιδιά που αφοσιώνονται σε μια πρόκληση ακόμα κι όταν τη βρίσκουν δύσκολη είναι αυτά που έχουν μάθει να μην στηρίζονται στην καθοδήγηση προκειμένου να συγκεντρωθούν, να μελετήσουν και να οργανωθούν. Να “κατέχουν” δηλαδή τη ζωή τους.
Ενθαρρύνουμε την προσπάθεια όχι το αποτέλεσμα
Ένας ακόμα λόγος που κάποια παιδιά δεν αγαπάνε τις προκλήσεις είναι όταν έχουν μεγαλώσει ακούγοντας συνεχώς πόσο “έξυπνα” είναι. Αυτά τα παιδιά, συμπεραίνουν οι έρευνες, αρκούνται στις δάφνες τους και δεν κάνουν έξτρα προσπάθειες από ρίσκο μην χάσουν τον τίτλο τους. Αντίθετα, ενθαρρύνοντας την προσπάθεια κι όχι το αποτέλεσμα και αποφεύγοντας τους χαρακτηρισμούς-ταμπέλες (αρνητικούς ή θετικούς) δίνουμε το κίνητρο στα παιδιά να είναι δημιουργικοί για την χαρά της προσπάθειας, για να ξεπεράσουν τον εαυτό τους ή για να δοκιμάσουν κάτι καινούριο.
Γίνετε το παράδειγμα
Μιλήστε τους για τις δικές σας αποτυχίες. Δείξτε τους πως κι οι γονείς τους, οι άνθρωποι που θαυμάζουν, έχουν περάσει από πολλά στάδια μέχρι να καταφέρουν να φτάσουν εδώ που είναι σήμερα. Κι ό,τι μπορεί να μην τα είχαν επιτύχει όλα αυτά αν δεν είχαν περάσει από αυτά τα στάδια, αν δεν είχαν πεισμώσει, αν δεν είχαν αναπροσαρμόσει τη στρατηγική τους, αν δεν πίστευαν στις δυνάμεις τους κι όχι στο αποτέλεσμα μιας εξέτασης ή ακόμα και μιας λανθασμένης επιλογής. Βλέποντάς σας δίπλα τους, να έχετε “επιβιώσει” από αυτά τα λάθη, ίσως συνειδητοποιήσουν πως όταν αποτυγχάνεις, αποτυγχάνεις σε κάτι κι όχι ολόκληρος σαν προσωπικότητα.
Διαβάστε επίσης: Γονείς και διαχείριση άγχους: 21 συνήθειες που κάνουν θαύματα!
Παιδί με αυτοπεποίθηση: 20 θετικές φράσεις που την καλλιεργούν!
Οι συμπεριφορές των παιδιών μέσα από τη γλώσσα του σώματός τους.
5 φράσεις που δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά (+πώς να τους μιλήσουμε θετικά)!
Διαχείριση παιδικού θυμού: συμβουλές για γονείς και παιδαγωγούς.
