Τι ορίζεται ως παιχνίδι;
Παιχνίδι ορίζεται οποιαδήποτε δραστηριότητα επιλέγεται από το παιδί ελεύθερα, κινητοποιείται αυθόρμητα και καθοδηγείται με προσωπική ελεύθερη βούληση του. Σκοπός του δεν είναι άλλος πέραν του αυτοσκοπού του. Αποτελεί την κυριότερη και πιο σημαντική ασχολία του παιδιού και είναι από τη φύση του η κυριότερη πηγή μάθησης.
Θα πρέπει πάντα να θυμάστε πως τα παιχνίδια που θα επιλέγετε για το παιδάκι σας θα πρέπει να είναι αντίστοιχα του αναπτυξιακού του σταδίου, να μην κινδυνεύει η σωματική του ακεραιότητα και να μην έχουν βίαιο περιεχόμενο. Αρχικά τα παιχνίδια πρέπει να είναι διασκεδαστικά, κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού, διεγερτικά και ασφαλή.
- Επιλέξτε παιχνίδια που ταιριάζουν στο επίπεδο ανάπτυξης του παιδιού σας. Προσπαθήστε να βρείτε παιχνίδια που θα αποτελέσουν πρόκληση για το παιδί χωρίς όμως να του προκαλέσουν αγανάκτηση.
- Ελέγχετε πάντα την προτεινόμενη ηλικία που αναγράφεται στο παιχνίδι, η οποία βασίζεται στη σωματική και πνευματική κατάσταση ενός παιδιού, τις ανάγκες του από το παιχνίδι, τα ενδιαφέρονται και την ασφάλειά του. Για παράδειγμα, τα παιχνίδια με μικρά εξαρτήματα μπορούν να αποτελέσουν κίνδυνο για παιδιά κάτω των 3 ετών.
- Επιλέξτε τα πιο απλά παιχνίδια: Τα παιχνίδια που κάνουν πάρα πολλά δεν επιτρέπουν σε ένα παιδί να χρησιμοποιεί τη φαντασία του. Κούκλες και λούτρινα ζώα που μιλάνε ή τραγουδούν ή κατευθύνουν τα παιδιά να πατήσουν συγκεκριμένα κουμπιά, αναλαμβάνουν ουσιαστικά την κατάσταση του παιχνιδιού όταν το παιδί είναι αυτό που θα έπρεπε να κατευθύνει τη δράση. Τα καλύτερα παιχνίδια είναι συχνά τα πιο απλά -όπως για παράδειγμα τα τουβλάκια- επειδή επιτρέπουν στα παιδιά να είναι δημιουργικά και αυθόρμητα.
- Βάλτε όρια στις οθόνες: Έρευνες έχουν δείξει ότι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια ενέχουν πολλούς πιθανούς κινδύνους για την υγεία και την ανάπτυξη των παιδιών, αύξηση βάρους (από αδράνεια στο παιχνίδι), καθυστέρηση γλώσσας και ανάπτυξης, ακόμη και απώλεια ακοής αν ο ήχος τους είναι πολύ δυνατός. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Παιδιατρικής, τα παιδιά κάτω των 2 ετών δεν πρέπει να βλέπουν τηλεόραση ή να παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή, καθόλου. Αντίστοιχα, τα παιδιά άνω των 2 ετών δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν τις 1-2 ώρες την ημέρα.
Παράλληλα όμως, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν να λειτουργήσουν και ευεργετικά στην ανάπτυξη τους μιας και αποτελούν κάτι περισσότερο από αναψυχή υψηλής τεχνολογίας. Είναι γεγονός ότι δοκιμάζουν τις ικανότητές και καταπολεμούν την ανία. Κάνουν όμως ακόμα περισσότερα. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν να οξύνουν τα αντανακλαστικά του παιδιού, και μελέτες δείχνουν ότι βελτιώνουν την παρατηρητικότητα. Μερικά μάλιστα ίσως ενισχύουν ακόμη και τις ικανότητές του στα μαθηματικά και την ανάγνωση. Επιπλέον, το πιο καινούριο ηλεκτρονικό παιχνίδι πιθανότατα θα γίνει θέμα συζήτησης στην αυλή του σχολείου, βοηθώντας το έτσι στην κοινωνική ένταξη. Χρειάζονται λοιπόν όρια και μέτρο στη χρήση τους ώστε να είναι ασφαλή επιλογή για τα παιδιά.
Μην παρασύρεστε από όσα αυτοαποκαλούνται εκπαιδευτικά: Η εκπαιδευτική επιχείρηση παιχνιδιών ανθεί, παίζοντας με τους φόβους των γονιών ότι τα παιδιά τους πρέπει να μάθουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα ώστε να πάρουν εφόδια για το μέλλον. Για παράδειγμα, τα CD που εκθέτουν τα παιδιά στην κλασική μουσική ή τις ξένες γλώσσες είναι καλά, αλλά πολλά παιδικά παιχνίδια που καυχιόνται ότι μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου ή να δημιουργήσουν πρώιμους αναγνώστες και μαθηματικούς, είναι τελικά ακατάλληλα.
Όταν επιλέγετε παιχνίδι για ένα μωρό θα πρέπει να λαμβάνετε υπόψη την ασφάλεια. Πολλά από τα παλαιότερα παιχνίδια δεν πληρούν τις σημερινές προδιαγραφές ασφαλείας και μπορούν να περιέχουν μόλυβδο ή άλλες βλαβερές ουσίες. Επίσης θα πρέπει να ελέγξετε πως το παιχνίδι είναι σταθερό, έχει ασφαλές μέγεθος και δε διαλύεται εύκολα, ώστε να μην παρουσιάζει κάποιον κίνδυνο πνιγμού ή τραυματισμού.
Ποια είναι τα κατάλληλα παιχνίδια για παιδιά ηλικίας 0-6 μηνών;
Τα βρέφη γοητεύονται με την κίνηση, τους ήχους και τις απλές εικόνες. Τα κατάλληλα παιχνίδια γι’ αυτή την ηλικία είναι: κουδουνίστρες, μουσικά κουτιά και οτιδήποτε τα μωρά μπορούν να αρχίσουν να πιάνουν, να τραβούν, να πιέζουν ή να κουνάνε.
Ποια είναι τα κατάλληλα παιχνίδια ηλικίας 6-8 μηνών; Τα μεγαλύτερα μωρά μπορούν να κρατήσουν μικρά παιχνίδια. Μαθαίνουν για την αιτία και το αποτέλεσμα και θα επαναλαμβάνουν τις δραστηριότητες ξανά και ξανά. Τους αρέσει επίσης να μεταφέρουν παιχνίδια από χέρι σε χέρι. Πολλά από τα ίδια παιχνίδια για βρέφη θα χρησιμοποιηθούν με νέους τρόπους από μεγαλύτερα μωρά.
Τι παιχνίδια είναι κατάλληλα για τις ηλικίες 8-18 μηνών;
Αυτή είναι η εποχή που τα μωρά αρχίζουν να προβλέπουν αποτελέσματα, αποφασίζουν για έναν στόχο και σκόπιμα αναλαμβάνουν κάποια ενέργεια . Αρχίζουν επίσης να πειραματίζονται με το μέγεθος, το σχήμα και το χώρο. Παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία αυτή είναι μπλοκ, τουβλάκια. Στην ηλικία των 18-24 μηνών τα μικρά παιδιά αρχίζουν να μιμούνται τους μεγάλους. Αυτή είναι η ώρα να εισαγάγετε κούκλες, σετ κουζίνας και αυτοκινητάκια, φορτηγά και σχολικά λεωφορεία.
Παιδιά προσχολικής ηλικίας 2-4 ετών
Μαθαίνουν πολλά για την κοινωνικοποίηση, γίνονται δημιουργικά και χρησιμοποιούν τη φαντασία τους. Μπογιές, χρώματα, πλαστελίνες κ.α. βοηθούν στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας τους. Τα παιδιά δείχνουν επίσης ενδιαφέρον για τα παζλ και τα παιχνίδια κατασκευής ή συναρμολόγησης. Τέτοιου είδους παιχνίδια είναι μια πολύ καλή επιλογή μιας και βοηθάνε και τις δεξιότητες λεπτής κινητικότητας. Ο θόρυβος είναι πάντα δελεαστικός, έτσι τα παιδιά αυτών των ηλικιών λατρεύουν τα παιχνίδια με σφυριά, κόρνες, ταμπούρλα και καθετί που προκαλεί ήχο.
Κατάλληλα παιχνίδια για παιδιά ηλικίας άνω των 5 ετών
Παιχνίδια για την ανάπτυξη ικανοτήτων όπως μαγνητικοί πίνακες με γράμματα ή αριθμούς
Επιτραπέζια παιχνίδια
Παιχνίδια για ηλεκτρονικό υπολογιστή, υπάρχουν κατάλληλα για κάθε ηλικία και φυσικά πρέπει οι γονείς να γνωρίζουν το περιεχόμενο και να καθοδηγήσουν το παιδί. Πολλά εκτός από διασκέδαση έχουν και εκπαιδευτικό στόχο
Κούκλες και κουκλόσπιτο
Τηλεκατευθυνόμενα παιχνίδια
Playmobil
Παζλ
Βιβλία
Σετ κατασκευών
Ποδήλατο
Skateboard
Από την Μαρία Γκουγκούμη Ειδική Παιδαγωγό, Δημιουργό της ψηφιακής πλατφόρμας www.special-learners.gr
