Παιχνίδι: η σημασία στη ζωή των παιδιών

ΠαιδίΠαιχνίδι: η σημασία στη ζωή των παιδιών

Παιχνίδι και Παιδί: Πόσο σημαντικό είναι;

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια ζωής, το μωρό εκφράζει τη χαρά με την κίνηση των χεριών και των ποδιών του και μεγαλώνοντας αποζητά τη συμμετοχή και κάποιου άλλου προσώπου σε όλο και πιο σύνθετες δημιουργικές συνθήκες προκειμένου να νιώσει την ίδια χαρά. Δημιουργικό παιχνίδι υπάρχει όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν οικεία υλικά με νέους ή ασυνήθιστους τρόπους, και όταν τα παιδιά συμμετέχουν σε παιχνίδια ρόλων και παιχνίδια φαντασίας οικειοθελώς αποφασίζοντας τα ίδια τι θα συμβεί, διαμορφώνοντας τους δικούς τους κανόνες. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, ενισχύεται το δημιουργικό πνεύμα αλλά και η σωματική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι παιχνίδι, καθώς αρκετές φορές οι ενήλικες δυσκολεύονται να το διαχωρίσουν από άλλες ευχάριστες ή σημαντικές δραστηριότητες.

Για παράδειγμα, το µάθηµα που γίνεται µε παιγνιώδη τρόπο ή µία ψυχαγωγική δραστηριότητα, όπως ο κινηματογράφος ή µία ταινία σε dvd, δεν είναι παιχνίδι.

Η Meckley (2002), συνοψίζοντας διάφορες θεωρίες, όρισε το παιχνίδι δίνοντάς του τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

α) Να είναι ελεύθερη επιλογή των παιδιών.

β) Να κατευθύνεται από εσωτερικά κίνητρα.

γ) Να προσφέρει ευχαρίστηση και ικανοποίηση.

δ) Να εμπλέκονται ενεργά οι παίκτες.

ε) Να είναι αυτό-κατευθυνόµενο.

στ) Να έχει νόηµα για το παιδί.

Τι προσφέρει το παιχνίδι στη ζωή του παιδιού;

Είναι ευρέως γνωστό πως μέσω του παιχνιδιού τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τη δημιουργικότητά τους και να αναπτύσσουν τη φαντασία τους. Καθώς κατακτούν τον κόσμο, το παιχνίδι τα βοηθά να αναπτύξουν νέες δεξιότητες που θα ενισχύσουν την αυτοπεποίθηση και την ανθεκτικότητα που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν μελλοντικές προκλήσεις (Band & Weisz, 1988).

Το παιχνίδι μπορεί να διακριθεί ανάμεσα στο δομημένο και το μη δομημένο.

Ως δομημένο ορίζεται εκείνο όπου οι ενήλικες (γονείς ή εκπαιδευτικοί) έχουν κατά κύριο λόγο τον έλεγχο του, θέτοντας τους κανόνες. Σε αυτό το πλαίσιο τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να δοκιμάσουν και να εφαρμόσουν ενήλικους ρόλους και κανόνες, ενώ τα λιγότερο ομιλητικά παιδιά έχουν την ευκαιρία να εκφράσουν τις απόψεις, τις εμπειρίες ακόμα και τις απογοητεύσεις τους. Επιπλέον, μέσω του δομημένου από τους γονείς παιχνιδιού, τα παιδιά νιώθουν στοργή και φροντίδα καθώς αντιλαμβάνονται πως έχουν την προσοχή  των ενηλίκων στον δικό τους κόσμο.

Στο μη δομημένο παιχνίδι τα παιδιά δουλεύουν σε ομάδες και μαθαίνουν να μοιράζονται, να διαπραγματεύονται και να διαχειρίζονται συγκρούσεις αναπτύσσουν δεξιότητες λήψης αποφάσεων, κινούνται με το δικό τους ρυθμό, ανακαλύπτουν τα δικά τους ενδιαφέροντα.

Ποια είναι τα είδη του παιχνιδιού;

Μπορεί κανείς να διακρίνει τέσσερα βασικά είδη παιχνιδιού, καθένα από τα οποία συμβάλλει στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού (Smith & Boulton, 1990).

Παιχνίδι δράσης

Το παιδί μέσω της δυναμικής χρήσης του σώματος μπορεί να εκφράσει ένα συναίσθημα ή να εκδηλώσει ένα είδος συμπεριφοράς. Αλληλοεπιδρά με το περιβάλλον και αποκτά αισθητικοκινητικές εμπειρίες. Παραδείγματα τέτοιων παιχνιδιών μετακίνησης και δράσης μπορεί να είναι το τρέξιμο, το σκαρφάλωμα, τα άλματα, κ.τ.λ.

Παιχνίδι με αντικείμενα

Μέσω της πρώτης επαφής με παιχνίδια – αντικείμενα, το παιδί ανακαλύπτει τις αισθήσεις του και τις υφές των αντικειμένων όπως την υφή του μαλακού, του κρύου, του σκληρού κ.τ.λ. Με αυτό τον τρόπο τα παιδιά αρχίζουν να κατανοούν τις έννοιες της αιτίας και του αποτελέσματος, ανακαλύπτοντας τις επιδράσεις που έχουν οι πράξεις τους σε αντικείμενα και ανθρώπους. Τέτοια παιχνίδια μπορεί να είναι οι μπάλες, παιχνίδια με άμμο, κινούμενα οχήματα παιδί κ.τ.λ.

Κοινωνικό παιχνίδι

Μέσα από την επικοινωνία, τη συνεργασία με άλλους συμπαίκτες όπως γονείς, αδέρφια, συνομηλίκους το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται τους κανόνες και υιοθετεί ρόλους μαθαίνοντας με αυτό τον τρόπο πώς λειτουργεί το κοινωνικό σύστημα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα παιχνίδια μίμησης, τα επιτραπέζια παιχνίδια, παιχνίδια όπως το κυνήγι του θησαυρού, τα ομαδικά παιχνίδια (το κρυφτό, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο κ.α.).

Συμβολικό παιχνίδι ή παιχνίδι μίμησης

Το παιχνίδι που στηρίζεται σε ένα υποθετικό σενάριο και ακολουθώντας την πορεία ανάπτυξης του παιδιού γίνεται όλο και πιο σύνθετο και εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς, να εκφράσει τα συναισθήματά του, να αναζητήσει λύσεις στα προβλήματά του, να διοχετεύσει όλη την ένταση και το άγχος που βιώνει. Χαρακτηριστικά συμβολικά παιχνίδια είναι το κουκλόσπιτο με οικογένεια από κούκλες, η παιδική κουζίνα κ.α.

Είναι λοιπόν άκρως αναγκαίο να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο το παιδί μπορεί να παίξει ελεύθερα και αυθόρμητα χωρίς έντονες παρεμβολές, κανόνες, οριοθετήσεις και υποδείξεις ακόμα και όταν παρατηρούμε ότι το παιδί εκτελεί μία δραστηριότητα αδέξια ή με λανθασμένο τρόπο. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο πρωταρχικός σκοπός του παιχνιδιού είναι η ευχαρίστηση και όχι η τέλεια εκτέλεση καθηκόντων, παραμένοντας ανοιχτοί σε νέες και πρωτότυπες ιδέες.

Παιχνίδι και Ξένες Γλώσσες: Τι πρέπει να γνωρίζω;

Το παιχνίδι ενσωματώνει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που επιτρέπουν σε ένα παιδί να έρθε από πρώιμη κιόλας ηλικία σε επαφή με μια ξένη γλώσσα επιτυγχάνοντας κυρίως 3 βασικά:

  • ευαισθητοποίηση στους ήχους και το ρυθμό των γλωσσών
  • προσφορά πλούσιων μαθησιακών ερεθισμάτων και
  • γνωριμία με ξένους πολιτισμούς

Σε μικρές ηλικίες τα παιδιά έχουν  ανεπτυγμένη περιέργεια και έτσι αντιμετωπίζουν την διδασκαλία της ξένης γλώσσας με ενθουσιασμό, σαν ένα καινούργιο παιχνίδι και μαθαίνουν διαισθητικά χωρίς γραμματική ή συντακτικό. Οι τρόπο εκμάθησης της γλώσσας με παιγνιώδη τρόπο μπορεί έτσι να γίνει μέσω της δημιουργίας νοηματικών πλαισίων όπως η αφήγηση, το θέατρο, η μίμηση, το τραγούδι.

Παιχνίδι και Ζωγραφική

Η σύγχρονη εικαστική δημιουργία σε όλες τις μορφές της, ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, κατασκευές, φωτογραφία ενεργοποιεί τις αισθήσεις, εμπλουτίζει με ερεθίσματα και εμπειρίες ένα παιδί, πυροδοτεί τη φαντασία, προσφέρει νέες γνώσεις, και τρόπους έκφρασης συναισθημάτων, αλλά αναπτύσσει τη κριτική σκέψη.

Η δημιουργική διαδικασία και η καλλιτεχνική αυτοέκφραση βοηθά τους ανθρώπους και ιδίως τα μικρά παιδιά στην επίλυση των συγκρούσεων και προβλημάτων τους, στο να αναπτύξουν διαπροσωπικές δεξιότητες, στη διαχείριση της συμπεριφοράς, στη μείωση του στρες καθώς και στην αύξηση της αυτοεκτίμησης, της αυτογνωσίας και της διορατικότητας. Μέσα από το σχέδιο και τη ζωγραφική μπορούν να αποτυπώσουν σκέψεις, ιδέες, συναισθήματα.

Πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει μια επίσκεψη σε εκθέσεις ζωγραφικής και στη διαδραστική επαφή με αυτή μέσα από την αφήγηση μιας ιστορίας, τη σχεδίαση εικόνων που εμπνέουν τα παιδιά οι πίνακες που βλέπουν, Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να καλλιεργήσουμε το μάτι και το μυαλό των μικρών παιδιών ώστε να τους κινήσουμε το ενδιαφέρον και να αποκτήσουν μια κατ’ αρχήν θετική εικόνα για τη ζωγραφική: το θέμα και η ιστορία που διηγούνται οι πίνακες, τα χρώματα, οι πινελιές, το φως και οι σκιές, η σχέση τους με τους διπλανούς, με την πραγματικότητα, με ό,τι βλέπουμε γύρω μας, κι άλλα τόσα που μπορεί να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε για τα παιδιά μας.

Είναι λοιπόν επιτακτική η ανάγκη να ενθαρρύνουμε κάθε ελάχιστη ζωγραφική απόπειρα σε οποιαδήποτε ηλικία του παιδιού προκειμένου να ενισχύσει την γνωστική ανάπτυξη του μέσω της ζωγραφικής. Ανάλογα με την ηλικία του να του παρέχουμε τα κατάλληλα υλικά και να επιδοκιμάζουμε την ελεύθερη έκφραση μέσα από την ζωγραφική για παιδιά. Είναι εξίσου σημαντικό, να δίνουμε κίνητρα ώστε μέσα από την ζωγραφική τα παιδιά, να διευρύνουν την φαντασία και τα όνειρά τους, καθώς αποτελούν θεμελιώδη συστατικά της δημιουργικής διαδικασίας.

Παιχνίδι: Εξαιρετικό μέσο εκμάθησης μουσικής

Ειδικά στις μικρές ηλικίες , η μουσική διδάσκεται και μαθαίνεται μέσα από το παιχνίδι. Αποτελεί ένα εξαιρετικό μέσο διδασκαλίας καθώς είναι ικανό να «τροφοδοτεί» και να αναπτύσσει και τις τρεις μορφές ευφυΐας, τη γνωστική, τη συναισθηματική και την κινητική.

Τα Μουσικά Παιχνίδια , αν και έχουν ως κύριο στόχο τους την παιγνιώδη και ευχάριστη προσέγγιση – κυρίως των μουσικών εννοιών και ρυθμικών φαινομένων- συμβάλλουν παράλληλα στην καλλιέργεια της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών, μέσα από την εφαρμογή βασικών αρχών της συναισθηματικής αγωγής.

Εύκολα μπορούμε να παίξουμε μουσικά παιχνίδια και στο σπίτι, «βάζοντας» μουσική σε ένα ποίημα που μας αρέσει ή σε στίχους που μόνοι μας, συντροφιά με τα παιδιά θα γράψουμε.  Είτε ως τραγούδι, είτε ως ποίημα, τα παιδιά κάνουν μια εισαγωγή στην μουσική και την ρυθμική έννοια. Για παράδειγμα μπορούμε να εξασκηθούμε στην έννοια «σιγά – δυνατά».  Με  σιγανό  ή δυνατό τραγούδισμα μπορούμε να οδηγηθούμε  στη βίωση του «σιγά –δυνατά». Για παράδειγμα, κινητικά  μπορούμε να αποδώσουμε  το «σιγά» με μαζεμένο το σώμα και το δυνατά με απλωμένο το σώμα. Ή με άλλους τρόπους που θα σκεφτούμε.

Έτσι μέσα από τα ποικίλα μουσικά ερεθίσματα και αυτοσχεδιασμούς, αλλά και μέσα από τη συμμετοχή τους σε ομάδες μουσικές, τα παιδιά

  • ξεδιπλώνουν τα ταλέντα τους
  • εξερευνούν το άγνωστο και αποκτούν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους
  • ανακαλύπτουν την αξία της συνεργασίας αλλά και τη μαγεία των οργάνων και της μουσικής
  • εξασκούν την ακοή τους και την ικανότητά τους να διακρίνουν και να αναπαράγουν ήχους
  • αντιλαμβάνονται και κατανοούν τις ιδιότητες των υλικών αλλά και του ίδιου του ήχου

Παιχνίδι: Εναλλακτικός τρόπος εκμάθησης μαθηματικών

Το παιχνίδι συχνά εντάσσεται στη σχεδίαση διδακτικού προγράμματος των παιδιών της πρώτης σχολικής ηλικίας (4-7 ετών), καθώς ο ρόλος τους έχει κριθεί κατάλληλος όχι μόνο ως αυτόνοµη δραστηριότητα αλλά και για την υποστήριξη των µαθηµατικών δραστηριοτήτων. Τα παιχνίδια εµπεριέχουν στοιχεία χαράς και διασκέδασης τα οποία, συχνά, ενθαρρύνουν τα παιδιά να συγκεντρωθούν και να επιµείνουν σε µια δραστηριότητα, τόσο ώστε να κατακτήσουν την επιδιωκόµενη γνώση (Edwards, Gandini & Forman, 1998).

Ακόµη και όταν τα μαθηματικά αρχίζουν να δυσκολεύουν το κίνητρο και το ενδιαφέρον των παιδιών µπορούν να διατηρηθούν, ισχυρά, µε την παρουσίαση των µαθηµατικών σε αλληλεπιδραστικά παιγνιώδη πλαίσια τα οποία υποστηρίζουν και κινητοποιούν τη µάθηση, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί µε τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας.

Παιχνίδια με κούκλες

Τα συμπεράσματα της επιστημονικής μελέτης του Πανεπιστημίου Κάρντιφ είναι σαφή: Το παιχνίδι με τις κούκλες έχει οφέλη για τα παιδιά, καθώς κατά τη διάρκειά του ενεργοποιείται η περιοχή του εγκεφάλου στην οποία αναπτύσσεται η ενσυναίσθηση και οι υπόλοιπες κοινωνικές δεξιότητες – ακόμα και όταν το παιδί παίζει μόνο του. Αυτό, πρακτικά σημαίνει πως όταν ένα παιδί ασχολείται με κούκλες, τότε καλλιεργεί τις κοινωνικές του δεξιότητες και την ενσυναίσθηση, ανεξαρτήτως εάν παίζει με παρέα ή μόνο του.

Αυτό που επίσης γίνεται σαφές από την έρευνα του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ είναι πως στην περίπτωση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών, δεν ισχύει κάτι ανάλογο. Όταν δηλαδή το παιδί παίζει με το τάμπλετ του αλλά και με κάποιον άλλον μαζί, τότε όντως, διεγείρεται αυτή η συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου. Στην περίπτωση όμως που το παιδί ασχολείται μόνο του με το τάμπλετ, τότε δεν συμβαίνει κάτι αντίστοιχο, ακόμα και όταν το παιχνίδι που παίζει θεωρείται «δημιουργικό».

Στη συγκεκριμένη επιστημονική μελέτη, οι κούκλες που χρησιμοποιήθηκαν περιλάμβαναν ένα ευρύ φάσμα διαφορετικών σειρών Barbie (οικογένεια, καριέρα, σπίτι και ζωάκια) με όλες τις κούκλες και τις σειρές Barbie να επιστρέφονται στις αρχικές τους θέσεις προτού κάθε παιδί ξεκινήσει τη δοκιμή του για να εξασφαλιστεί η συνοχή της εμπειρίας. Το παιχνίδι με tablet πραγματοποιήθηκε χρησιμοποιώντας παιχνίδια που επιτρέπουν στα παιδιά να αλληλεπιδρούν με το ελεύθερο και δημιουργικό παιχνίδι (αντί για παιχνίδια βάσει κανόνων ή στόχων) για  να υπάρχει μια συγκριτική εμπειρία παιχνιδιού.

Ακολουθήστε μας στο Google News

Μάθετε πρώτοι όλα τα νέα του HugMag μέσα από το Google News.

Πρόσφατα

Πάσχα 2024: Πότε κλείνουν τα σχολεία;

Κλείσιμο σχολείων για το Πάσχα Τα σχολεία θα παραμείνουν κλειστά...

Άγιος Βαλεντίνος – DIY παιδικές κατασκευές

Η κάρτα της αγάπης Το καλύτερο δώρο για τον Άγιο...

Δείτε τα κλειστά σχολεία λόγω κακοκαιρίας-Μάθημα με τηλεκπαίδευση

Στο δήμο Μαντουδίου Λίμνης Αγίας Άννας, στην Εύβοια θα παραμείνουν κλειστά τα σχολεία,...

Πώς θα γίνει ο εορτασμός των Τριών Ιεραρχών στα σχολεία;

Η υφυπουργός Παιδείας κ. Ζέττα Μακρή, εξέδωσε την εγκύκλιο...
spot_img

Newsletter

Regio Emilia – δραστηριότητες και παιχνίδια

Εσύ, έχεις ακολουθήσει αυτές τις δραστηριότητες και τα παιχνίδια, σύμφωνα με τη Reggio Emilia;

Τα καλύτερα παιχνίδια για νεογέννητα – Πώς θα παίξετε μαζί τους;

Ως νέοι γονείς ή μελλοντικοί γονείς, συχνά θα αναρωτιέστε για το ποια είναι τα καλύτερα παιχνίδια για νεογέννητα. Αλλά και το πώς θα παίξετε...

Διαθεματικές Δραστηριότητες στο σπίτι εν μέσω Τηλεκπαίδευσης

Τα τελευταία έτη, έλαβε χώρα μια απότομη μετάβαση από την εκπαίδευση και διδασκαλία σε φυσικό περιβάλλον (τάξη) στον ψηφιακό χώρο, κυρίως για την αντιμετώπιση...

Χριστουγεννιάτικες sensory messy play δραστηριότητες

Τα Χριστούγεννα είναι προ των πυλών... και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να περάσετε τις γιορτινές ημέρες με τα παιδιά, κάνοντας διασκεδαστικές χριστουγεννιάτικες sensory...

Ζωγραφίζοντας μαθαίνουμε τη σχολική Ιστορία-Tips για γονείς

Αγαπητοί γονείς, Πολλοί απ’ εσάς αναρωτιέστε πώς θα μάθει το παιδί σας τη σχολική Ιστορία εύκολα χωρίς μουσκεμένες φατσούλες «γεμάτες όλο δεν μπορώ» ή «δεν...

Πώς να διαλέξω το κατάλληλο παιχνίδι για το παιδί μου;

Τι ορίζεται  ως παιχνίδι; Παιχνίδι ορίζεται οποιαδήποτε δραστηριότητα επιλέγεται από το παιδί ελεύθερα, κινητοποιείται αυθόρμητα και καθοδηγείται με προσωπική ελεύθερη βούληση του. Σκοπός του δεν...

Δραστηριότητες & παιχνίδια για μετά το σχολείο

Είτε τα παιδιά θέλουν να χαλαρώσουν είτε να αποβάλουν την περιττή ενέργεια που έχουν συσσωρεύσει, υπάρχει κάτι για όλους σε αυτήν τη λίστα δραστηριοτήτων...

Ασκήσεις για να μάθει το παιδί να γράφει το όνομά του

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πότε το παιδί τους πρέπει να μάθει να γράφει το όνομά του. Πρόκειται για ένα κοινό θέμα, που απασχολεί λίγο πολύ...

Αισθητηριακές δραστηριότητες για μωρά 1 έτους

Σύντομα το μωρό σας πλησιάζει το πρώτο του έτος. Ψάχνετε τι παιχνίδια θα παίζει αυτούς τους πρώτους μήνες; Σας έχουμε την λύση! Γνωρίζουμε πως...

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.