Οδηγός νέας μητέρας | το ταξίδι της εγκυμοσύνης

Ποια είναι τα σημάδια εγκυμοσύνης;

Τα σημάδια μιας εγκυμοσύνης ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα και από εγκυμοσύνη σε εγκυμοσύνη. Δεν είναι απαραίτητο μια γυναίκα να παρουσιάσει όλα τα σημάδια μαζί. Επίσης, μην ανησυχήσετε αν δεν παρουσιάσετε κανένα από αυτά.

 

• Καθυστέρηση. Σε ένα σταθερό κύκλο είναι το πιο συχνό πρώτο σύμπτωμα. Εάν οι κύκλοι σας δεν είναι σταθεροί μπορεί να παρατηρήσετε άλλα συμπτώματα προτού παρατηρήσετε την καθυστέρηση. Καλό είναι να λάβουμε υπόψη ότι μια ελαφριά αιμορραγία ή κηλίδες αίματος που συμπίπτουν με την αναμενόμενη περίοδο, μπορεί να εμφανιστούν κατά την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.
• Αλλαγές στους μαστούς. Οι μαστοί γίνονται ιδιαίτερα ευαίσθητοι και διογκώνονται. Οι φλέβες γίνονται πιο εμφανείς και η θηλαία άλω σκουραίνει.
• Κόπωση. Είναι συνηθισμένη η αίσθηση της κούρασης τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης λόγω των αυξημένων επιπέδων προγεστερόνης στο αίμα, καθώς υποστηρίζει το κύημα στα πρώτα στάδια ανάπτυξής του.
• Πρωινή αδιαθεσία/ναυτία. Η τάση για έμετο και η ναυτία τις πρώτες εβδομάδες είναι πολύ συχνό φαινόμενο. Συνήθως υποχωρεί μετά το 1 ο τρίμηνο. Μπορεί να ονομάζεται «πρωινή ναυτία» αλλά εμφανίζεται όλες τις ώρες της ημέρας.
• Συχνότερες επισκέψεις στην τουαλέτα. Η ανάγκη για πιο συχνή ούρηση στην αρχή της κύησης σχετίζεται με την αύξηση του μεγέθους της μήτρας, η οποία πιέζει την ουροδόχο κύστη, καθώς μεγαλώνει. Αργότερα ανεβαίνει σε υψηλότερο σημείο κι έτσι μειώνεται η πίεση που ασκεί.
• Μεταβολές στη διάθεση. Οι μεταβολές των ορμονών μπορεί να προκαλέσουν αλλαγές στη διάθεση. Συχνά βλέπουμε γυναίκες στην εγκυμοσύνη να κλαίνε χωρίς λόγο! o Αλλαγές στις προτιμήσεις για τροφές. Παρατηρείται συχνά το φαινόμενο της προτίμησης ή της αηδίας προς κάποιες τροφές ή ροφήματα.

Τι εξετάσεις εγκυμοσύνης πρέπει να κάνω;

Η εγκυμοσύνη υπολογίζεται από την πρώτη μέρα της τελευταίας περιόδου (Τ.Ε.Ρ. τελευταία έμμηνος ρύση), διαρκεί σαράντα εβδομάδες και χωρίζεται σε τρία άνισα τρίμηνα. Το πρώτο τρίμηνο διαρκεί έως την δωδέκατη εβδομάδα, το δεύτερο από την δωδέκατη έως την εικοστή τέταρτη και το τρίτο από την εικοστή τέταρτη έως και τον τοκετό. Παρακάτω θα αναφερθούμε στα βασικά υπερηχογραφήματα και τις εξετάσεις που πραγματοποιούνται στη διάρκεια της κύησης.

 

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας, το ιατρικό, μαιευτικό και οικογενειακό ιστορικό της αλλά και άλλους παράγοντες, υπάρχει το ενδεχόμενο η έγκυος να χρειαστεί να υποβληθεί σε κάποιους επεμβατικούς ελέγχους που έχουν δημιουργηθεί για να εντοπιστούν συγκεκριμένες γενετικές ασθένειες και να προσδιοριστεί ο καρυότυπος του εμβρύου. Οι κυριότερες τεχνικές επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου είναι η λήψη τροφοβλάστης, η αμνιοπαρακέντηση και η λήψη δείγματος εμβρυϊκού αίματος.

Εξετάσεις της εγκυμοσύνης: 1ο τρίμηνο

Η εξέταση που μας επιβεβαιώνει ότι μια γυναίκα είναι έγκυος είναι η εξέταση της β-χοριακής γοναδοτροπίνης και πραγματοποιείται με λήψη αίματος. Η πρώτη επίσκεψη στον μαιευτήρα-γυναικολόγο πραγματοποιείται μεταξύ 6ης και 8ης εβδομάδας, όταν δηλαδή έχουμε περίπου 15 μέρες καθυστέρηση περιόδου. Στο πρώτο ραντεβού λαμβάνεται ένα πλήρες ιστορικό από τον γυναικολόγο και πραγματοποιείται διακολπικό υπερηχογράφημα για να επιβεβαιωθεί η θέση του κυήματος, ο αριθμός των εμβρύων, η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου, η ηλικία της κύησης και η ανατομία της μήτρας και των εξαρτημάτων (σάλπιγγες και ωοθήκες). Στη συνέχεια δίνεται στην έγκυο ο προγεννητικός έλεγχος που αφορά στο σύνολο των εξετάσεων που είναι απαραίτητο να γίνουν στην αρχή της εγκυμοσύνης. Πραγματοποιούνται ανώδυνα με αιματολογικές εξετάσεις και εξετάσεις ούρων και σκοπός είναι να εντοπιστούν προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσουν επιπλοκές κατά τη διάρκεια της κύησης ή τον τοκετό και να αντιμετωπισθούν εγκαίρως.

 

Παρακάτω αναφέρονται οι εξής:

• Γενική αίματος
• Γενική ούρων και καλλιέργεια
• Σάκχαρο (νηστείας)
• Ουρία
• Κρεατινίνη
• Σίδηρος
• Φερριτίνη
• Ομάδα αίματος και Rhesus
• Έμμεση Coombs
• Θυρεοειδικός έλεγχος
• Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης
• Έλεγχος αντισωμάτων για Ερυθρά, Τοξόπλασμα και Κυτταρομεγαλοϊό
• Έλεγχος για ηπατίτιδες, HIV, Σύφιλη
• Έλεγχος κυστκής ίνωσης
• Καλλιέργεια κολπικού υγρού

Η αυχενική διαφάνεια ΝΤ αποτελεί την σημαντικότερη υπερηχογραφική εξέταση της εγκυμοσύνης και πραγματοποιείται μεταξύ της 11ης και 14ης εβδομάδας. Είναι μια αξιόπιστη μέθοδος ελέγχου για τις πιο συνηθισμένες χρωμοσωμικές ανωμαλίες όπως το σύνδρομο Down (τρισωμία 21), το σύνδρομο Edwards (Τρισωμία 18) και Patau (Τρισωμία 13). Σε συνδυασμό με την μέτρηση δύο ορμονών στο αίμα της εγκύου, την β-χοριακή γοναδοτροπίνη (β-hCG) και την άλφα πρωτεΐνη (PAPP-A), προκύπτει μια πιθανότητα για την ύπαρξη των παραπάνω χρωμοσωμικών ανωμαλιών όπως και για τον πρόωρο τοκετό. Συμπληρωματικά και ανάλογα με τα αποτελέσματα της αυχενικής διαφάνειας μπορεί να πραγματοποιηθεί ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος, ο οποίος μέσω λήψης αίματος από την έγκυο ανιχνεύει χρωμοσωμικές ανωμαλίες στο έμβρυο σε ποσοστό 99%.

Εξετάσεις της εγκυμοσύνης: 2ο τρίμηνο

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου επαναλαμβάνονται εξετάσεις αίματος και ούρων σύμφωνα με τις οδηγίες του μαιευτήρα-γυναικολόγου, για την παρακολούθηση της υγείας της εγκύου και του εμβρύου. Όλες οι γυναίκες στην κύηση πρέπει να ελέγχονται με την εξέταση της καμπύλης σακχάρου, λαμβάνοντας 75gr διαλυμένης γλυκόζης σε νερό από το στόμα. Η εξέταση αυτή πραγματοποιείται μεταξύ της 26ης – 28ης εβδομάδας, γίνεται με λήψη αίματος τρεις φορές (πριν τη λήψη, μια ώρα μετά και δύο ώρες μετά) και ανιχνεύει τις εγκύους εκείνες που παρουσιάζουν διαταραχή στον μεταβολισμό της γλυκόζης. Από την 20η έως την 23η εβδομάδα πραγματοποιείται το υπερηχογράφημα Β επιπέδου, μια εξέταση ιδιαίτερα σημαντική αφού πραγματοποιείται λεπτομερής μελέτη της ανατομίας του εμβρύου. Γίνεται διακοιλιακά, είναι ανώδυνη και διαρκεί αρκετή ώρα αφού καθοριστικό ρόλο παίζει η θέση του εμβρύου. Επίσης, προσδιορίζονται η θέση του πλακούντα και η ποσότητα του αμνιακού υγρού, εξετάζεται η καρδιακή συχνότητα και οι κινήσεις του εμβρύου, ελέγχεται το μήκος του τραχήλου της μήτρας με διακολπικό υπερηχογράφημα και μπορεί να αποκαλυφθεί το φύλο του εμβρύου εφόσον το ζευγάρι το επιθυμεί.

Εξετάσεις της εγκυμοσύνης: 3ο τρίμηνο

Μεταξύ της 32ης και της 34ης εβδομάδας πραγματοποιείται το υπερηχογράφημα ανάπτυξης ή Doppler, το οποίο μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξη και την κατάσταση του εμβρύου. Ελέγχεται η λειτουργία του πλακούντα και χρησιμεύει στην ποσοτική και ποιοτική εκτίμηση της παροχής αίματος στα αγγεία της μήτρας, του πλακούντα και του εμβρύου. Ακόμα, ελέγχονται περιφερικές αγγειακές αντιστάσεις, η ροή στην ομφαλική αρτηρία και στην μέση εγκεφαλική αρτηρία. Η εξέταση Doppler λοιπόν, έχει την ικανότητα να αναδείξει αλλαγές στην ανάπτυξη του εμβρύου, στο βάρος του, στη ποσότητα του αμνιακού υγρού και στην λειτουργία του πλακούντα με σκοπό την έγκαιρη αναγνώριση τυχόν προβλημάτων ή παθολογικών καταστάσεων και την κατάλληλη παρέμβαση του θεράποντος ιατρού, όταν κριθεί απαραίτητο. Και στο τρίτο τρίμηνο επαναλαμβάνονται εξετάσεις αίματος και ούρων και να σημειωθεί ότι από την 37η εβδομάδα και μετά πραγματοποιείται η εξέταση του καρδιοτοκογραφήματος (NST non stress test) όπου εκτιμάται η δραστηριότητα της μήτρας σε σχέση με την καρδιακή λειτουργία του εμβρύου.

Ποια είναι τα οφέλη του μητρικού θηλασμού;

Το σώμα σας είναι τέλεια σχεδιασμένο για θηλασμό. Οι μαστοί σας ενσωματώνουν ένα σύνθετο σύστημα παραγωγής γάλακτος, το οποίο τίθεται σε ετοιμότητα λειτουργίας μόνον με τις ορμόνες εγκυμοσύνης. Με τη γέννηση του μωρού σας και την αφαίρεση του πλακούντα, ενεργοποιούνται οι ορμόνες θηλασμού. Η αναρρόφηση που ασκεί το μωρό σας στους μαστούς δίνει σήμα στο σώμα σας να εκκρίνει την ορμόνη παραγωγής γάλακτος “προλακτίνη” και την ορμόνη ροής γάλακτος ‘’ωκυτοκίνη’’. Η προλακτίνη διεγείρει την παραγωγή γάλακτος στον αδενικό ιστό. Η ωκυτοκίνη προκαλεί τη σύσπαση των λεπτών μυών μέσα στον ιστό, γεγονός που επιτρέπει στο γάλα να ρεύσει μέσω των γαλακτοφόρων πόρων προς τη θηλή. Κατά μέσον όρο, κάθε θηλή έχει εννέα στόμια – αν και συχνά βλέπετε μόνον τρεις με πέντε πίδακες γάλακτος επειδή τα στόμια αυτά είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο.

Παρόλο που και οι δύο μαστοί σας παράγουν μέσες-άκρες την ίδια ποσότητα γάλακτος, το μωρό σας μπορεί να δείχνει προτίμηση στον έναν από αυτούς. Όσο πιο συχνά βάζετε το μωρό σας στο στήθος σας, τόσο μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος παράγεται. Το αρχικό μέγεθος των μαστών σας δεν υποδηλώνει αν θα παράγουν μεγάλη ή μικρή ποσότητα γάλακτος.

 

Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού

• Δίνει στο παιδί σας το καλύτερο ξεκίνημα για την ζωή.
• Προστατεύει από αρρώστιες.
• Μειώνει το κόστος του συστήματος υγείας.
• Δεν επιβαρύνει τον οικογενειακό προϋπολογισμό.
• Εξοικονομεί χρόνο, χρήμα (είναι ΔΩΡΕΑΝ).
• Μειώνει την καθημερινή προσπάθεια συγκριτικά με το τάισμα που γίνεται με το μπουκάλι.
• Μακροπρόθεσμα δίνει σε εσάς και στο μωρό σας περισσότερο ελεύθερο χρόνο.
• Προστατεύει το περιβάλλον
• Είναι διασκέδαση.
• Μαθαίνετε να κατανοείτε το μωρό σας γρηγορότερα και καλύτερα.
• Είναι ωφέλιμος για την μητέρα, καθώς μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών.
• Επανέρχεστε στην αρχική σας σιλουέτα πολύ γρηγορότερα.
• Τα οφέλη για την υγεία είναι εξαιτίας συγκεκριμένων κυττάρων, αντισωμάτων και ορμονών που υπάρχουν στο ανθρώπινο γάλα αλλά όχι στη φόρμουλα.

Το μητρικό γάλα:  

• Είναι ευκολοχώνευτο, πάντα στην σωστή θερμοκρασία και πάντα διαθέσιμο
• Δυναμώνει το πεπτικό σύστημα του μωρού.
• Ωφελείται η ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής του στόματος, προφυλάσσοντας έτσι από ατελή διαμόρφωση δοντιών ή σιαγόνων και η διευκόλυνση εκμάθησης της γλώσσας.
• Περιέχει πολλές ουσίες, οι οποίες λειτουργούν δραστικά εναντίον των μολύνσεων. (Το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού χρειάζεται 2 χρόνια για να τελειοποιηθεί).
• Kαλύπτει επακριβώς τις ανάγκες του μωρού και προσαρμόζεται συνεχώς σε αυτές.
• Η προσφορά προσαρμόζεται αυτόματα στη ζήτηση. Η συχνή και πλήρης εκκένωση των μαστών διεγείρει την παραγωγή γάλακτος.

Τι θα χρειαστώ για το μαιευτήριο;

Ο αναμενόμενος ερχομός του νέου μέλους της οικογένειας κάνει τους μέλλοντες γονείς να ανυπομονούν το γνωρίσουν. Καλό είναι από τον 8ο μήνα της κύησης να είναι έτοιμα τα απαραίτητα τόσο για τη μητέρα όσο και για το πατέρα και το νεογνό.

 

Για τη μητέρα:

• Νυχτικά και πιτζάμες άνετα και χαλαρά με άνοιγμα μπροστά για διευκόλυνση στο θηλασμό.
• Άνετα βαμβακερά εσώρουχα και σουτιέν κατάλληλα για θηλασμό
• Επιθέματα θηλασμού, κοχύλια και κρέμα για τις θηλές
• Ρόμπα και παντόφλες. Ζεστές κάλτσες για τον χειμώνα.
• Άνετα ρούχα για την έξοδο
• Σερβιέτες λοχείας (2 συσκευασίες τουλάχιστον)
• Νεσεσέρ με είδη προσωπικής υγιεινής και καλλυντικά
• Αξεσουάρ για μαλλιά (στέκες και λαστιχάκια)
• Φάρμακα που είναι απαραίτητα σε καθημερινή βάση

 

Για το μωρό:

• Φορμάκι εξόδου
• Βαμβακερές πετσετούλες
• Μωρομάντηλα ( πάνες διαθέτουν τα μαιευτήρια)
•  Κουβέρτα/σεντονάκι
• Σκουφάκι, γαντάκια, καλτσάκια για τον χειμωνα
• Ειδικό κάθισμα αυτοκινήτου

 

Για τον πατέρα:

• Κινητό τηλέφωνο και φορτιστή
• Βαλιτσάκι για βλαστοκύτταρα
• Είδη προσωπικής υγιεινής (Σε περίπτωση παραμονής στο μαιευτήριο)
• Απαραίτητα έγγραφα για τη δήλωση του νεογνού στο ληξιαρχείο (ταυτότητες, ληξιαρχική πράξη γάμου, πιστοποιητικό οικογενειακής κατάσταση

Πρώτες ημέρες στο μαιευτήριο

Συχνά δεχόμαστε από τους νέους γονείς την ερώτηση αν το μωρό τους πίνει αρκετό γάλα και πως θα το καταλάβουμε και μήπως πρέπει να μετράμε την ποσότητα για να είμαστε σίγουροι τι τρώει. Πολύ φυσιολογικά ερωτήματα! Πάντα με την παρακολούθηση της ανάπτυξης του νεογνού από τον παιδίατρο και τη στήριξη της θηλάζουσας μητέρας από μαία ή πιστοποιημένο σύμβουλο μητρικού θηλασμού οι γονείς θα μπορούν να καταλάβουν αν το μωρό τους τρέφεται επαρκώς, αναγνωρίζοντας τα παρακάτω:

• Στις τέσσερις πρώτες ημέρες μετά τη γέννησή του, το μωρό σας θα πρέπει να παίρνει τουλάχιστον 120-210 γραμμάρια σωματικού βάρους κάθε εβδομάδα.
• Από τη στιγμή που η παραγωγή γάλακτος θα έχει ξεκινήσει κανονικά και θα έχει σταθεροποιηθεί, θα πρέπει να αλλάζετε τη λερωμένη με ούρα πάνα του μωρού σας 5-6 φορές κάθε 24ωρο.
• Κατά τους πρώτους μήνες, το μωρό σας θα πρέπει να έχει τουλάχιστον 2 κενώσεις ανά 24ωρο. Μετά από 6 εβδομάδες περίπου, μερικά μωρά έχουν λιγότερες αλλά πιο έντονες κενώσεις.
• Κατά μέσον όρο, το μωρό σας θα πίνει από το στήθος σας 8-12 φορές ανά 24ωρο και θα καταπίνει με θόρυβο.
• Το μωρό σας είναι ενεργό, δείχνει υγιές, έχει σφικτό δέρμα και παρουσιάζει ανάπτυξη καθ’ ύψος και περιφέρεια κεφαλής.

 

Χρήσιμες συμβουλές:

• Αφήστε το ρολόι όταν θηλάζετε το μωρό σας. Μην παραξενεύεστε αν το μωρό σας κοιμάται λίγο. Δεν σημαίνει ότι δεν χόρτασε από το προηγούμενο γεύμα.
•  Να ξέρετε ότι οι συνήθειες ύπνου και τα μοτίβα θηλασμού του θα αλλάζουν συνεχώς.
• Να ξεκουράζεστε όταν το μωρό σας κοιμάται. o Ακολουθείτε ισορροπημένη διατροφή όσο θηλάζετε.
• Κάντε μασάζ στους μαστούς σας, βελτιώνει τη ροή του γάλακτος.
• Ζητείστε βοήθεια από το οικογενειακό σας περιβάλλον για τις δουλειές του σπιτιού και το μαγείρεμα.
• Περιορίστε τους επισκέπτες μέχρι να νιώσετε ότι είστε σε μια σειρά και έχετε εξοικειωθεί με τη νέα σας ζωή.
•  Η συχνή απαίτηση για θηλασμό, οι σύντομες περίοδοι ύπνου και γενικώς η ανήσυχη συμπεριφορά οδηγούν πολλές μητέρες στο συμπέρασμα ότι δεν παράγουν αρκετό γάλα για το μωρό τους.  Επικοινωνήστε με μία μαία ή πιστοποιημένη σύμβουλο μητρικού θηλασμού IBCLC για να σας κατευθύνει κατάλληλα και να γίνει το ταξίδι του μητρικού θηλασμού αξέχαστο!

 

Αξίζει επίσης να διαβάσετε:

Μαστίτιδα – Ενημέρωση & Πρόληψη (συνέντευξη)

Ενδομητρίωση – Μήνας ευαισθητοποίησης (Συνέντευξη)

Θηλασμός διδύμων – Το ταξίδι του θηλασμού (Συνέντευξη)