Σήμερα, στα σχολεία μεγάλη έμφαση δίνεται στην ένταξη, στην πρακτική δηλαδή της συνύπαρξης όλων των μαθητών με ή χωρίς ειδικές ανάγκες στην κανονική τάξη της εκπαίδευσης. Η ένταξη αυτή μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσω του θεσμού της συνεκπαίδευσης με τη βοήθεια των ειδικών παιδαγωγών, γνωστής και ως παράλληλη στήριξη.
Οφέλη της συνεκπαίδευσης
- Η συνεκπαίδευση είναι μια έννοια που ανταποκρίνεται στην ιδέα της πολυμορφίας. Χάρη σ’ αυτήν τα παιδιά μαθαίνουν πώς να ζουν μέσα από τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορετικές ανάγκες.
- Βοηθά όλους τους μαθητές να μάθουν, επί του πρακτέου, την έννοια της ίσης αξίας και των ίσων δικαιωμάτων. Με οδηγό τη συνεκπαίδευση οι μαθητές χωρίς ειδικές ανάγκες μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετικότητα και ευαισθητοποιούνται σε θέματα ειδικής αγωγής. Επίσης, κατανοούν ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ικανότητες και ότι πρέπει να συνεργαστούν όλοι μαζί για να επιβιώσουν και να είναι ευτυχισμένοι.
- Επειδή η φιλοσοφία της συνεκπαίδευσης είναι να φθάσουν όλοι οι μαθητές στη μάθηση, ο κάθε μαθητής ωφελείται με το δικό του τρόπο στη τάξη. Στόχος του εκπαιδευτικού συστήματος σε συνθήκες συμπεριληπτικής εκπαίδευσης είναι η ανάπτυξη της προσωπικότητας και των δεξιοτήτων όλων των μαθητών. Έτσι, τα παιδιά με ειδικές ανάγκες μπορούν να ενταχθούν στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα.
- Τα παιδιά είναι σε θέση, συνήθως, να αναπτύξουν μια θετική αυτοεικόνα για τα ίδια αλλά και για τους άλλους. Ο σεβασμός και η αλληλοκατανόηση αυξάνονται όταν τα παιδιά μαθαίνουν το ένα από το άλλο δημιουργώντας φιλικές σχέσεις με παιδιά που έχουν διαφορετικές ανάγκες από τα ίδια.
- Η ίδια η έννοια ανταποκρίνεται στο αναφαίρετο δικαίωμα όλων των ατόμων για εκπαίδευση σε όποιο σχολείο επιθυμούν. Η συμπερίληψη στο κανονικό σύστημα εκπαίδευσης πρέπει να είναι δικαίωμα και όχι θέμα επιλογής. Το εκπαιδευτικό σύστημα της ένταξης στοχεύει στην αύξηση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης μέσω της μείωσης του αποκλεισμού και της σχολικής διαρροής.
- Παρέχει περισσότερες επιλογές μάθησης για όλα τα παιδιά. Όλα τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν είναι όλα μαζί. Ταυτόχρονα με τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών μάθησης για τους μαθητές με αναπηρία διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για τη βελτίωση των συνθηκών μάθησης όλων των μαθητών. Από τις πρακτικές της συνεκπαίδευσης, ωφελούνται οι μαθητές με χαμηλές επιδόσεις. Οι ειδικές τεχνικές, όπως η επανάληψη, οι βιωματικές μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης που παρέχονται στην τάξη βοηθούν και τους μαθητές που δεν τα καταφέρνουν τόσο καλά.
- Μέσα από τη συνεκπαίδευση υπάρχει αλληλοεκτίμηση μεταξύ των μαθητών με ειδικές ανάγκες και χωρίς. Η αναδόμηση των σχέσεων επιφέρει αλλαγές και στην κοινωνική συμπεριφορά τους. Δηλαδή, οι μαθητές χωρίς ειδικές ανάγκες δεν συμπεριφέρονται απαξιωτικά ή με ένα αίσθημα οίκτου απέναντι στους συμμαθητές τους με αναπηρία. Ανάλογα και οι μαθητές με αναπηρία μαθαίνουν να διεκδικούν και να μην αισθάνονται κατωτερότητα. Σε περιβάλλοντα συνεκπαίδευσης ο μαθητής με ειδικές ανάγκες μαθαίνει να αποδέχεται την κατάστασή του αλλά και να αναλαμβάνει τις ευθύνες που του αναλογούν. Αντιστοίχως, ο μαθητής χωρίς ειδικές ανάγκες μαθαίνει να αποτιμά ορθά τις ικανότητες του συμμαθητή του με ειδικές ανάγκες, οπότε και διαμορφώνει ανάλογα τις προσδοκίες του γι’ αυτόν.
- Τέλος, πέρα από τους μαθητές, ωφελούνται οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί. Οι γονείς, καθώς πηγαίνουν τα παιδιά τους στο σχολείο της γειτονιάς, έρχονται σε επαφή με άλλους γονείς και δραστηριοποιούνται προκειμένου να επιλύσουν μαζί τους τα κοινά προβλήματα που τους απασχολούν. Οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν σε τάξεις συνεκπαίδευσης αναπτύσσουν σε μεγαλύτερο βαθμό πνεύμα συνεργασίας με τον ειδικό παιδαγωγό, ενώ δείχνουν μεγαλύτερη προθυμία να προσεγγίσουν τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
H Θεώνη Φουρνογεράκη είναι εκπαιδευτικός Α΄/Βάθμιας Εκπαίδευσης και Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Παν/μίου Μακεδονίας στην “Ειδική Αγωγή, Εκπαίδευση και Αποκατάσταση”.
Διαβάστε επίσης: Παιχνίδια αισθήσεων: απλές, πρακτικές ιδέες!
Συναισθηματική νοημοσύνη: πώς να την καλλιεργήσουμε στα παιδιά μας!
