Η εικόνα του «δυνατού» άντρα που δεν λυγίζει και δεν εκφράζει τα συναισθήματά του αλλάζει σταδιακά. Ωστόσο, τα τοξικά ανδρικά πρότυπα γύρω από την ανδρική ταυτότητα παραμένουν βαθιά ριζωμένες. Επηρεάζουν αρνητικά τόσο την ψυχική υγεία των ανδρών όσο και τη σχέση τους με τα παιδιά τους. Η τοξική αρρενωπότητα ενισχύει την καταπίεση των συναισθημάτων και, κατ’ επέκταση, αποδυναμώνει τη συναισθηματική σύνδεση μέσα στην οικογένεια.
Η συναισθηματική καταστολή και οι συνέπειές της
Μία από τις πιο διαδεδομένες αντιλήψεις σχετικά με τα τοξικά ανδρικά πρότυπα προβάλλει την ιδέα ότι οι άντρες πρέπει να είναι σκληροί και να μην εκφράζουν συναισθήματα. Η τοξική αρρενωπότητα ενισχύει αυτή την πεποίθηση και η Dr. Niobe Way, καθηγήτρια στο NYU, ονομάζει αυτό το φαινόμενο «συναισθηματική καταστολή» (Way, 2017).
Επιπλέον, οι ερευνητές του περιοδικού Psychology of Men & Masculinities διαπίστωσαν ότι όσοι άντρες υιοθετούν πρότυπα τοξικής αρρενωπότητας βιώνουν αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης (Mahalik et al., 2003). Αυτή η συναισθηματική απόσταση οδηγεί συχνά τα παιδιά να αισθάνονται απόρριψη αντί για ασφάλεια και αγάπη – συναισθήματα που αποτελούν θεμέλια για υγιή ανάπτυξη.
Η τοξική αρρενωπότητα και ο ρόλος του πατέρα ως «Κουβαλητής»: Πώς οι παραδοσιακές αντιλήψεις επηρεάζουν τις οικογενειακές σχέσεις
Παραδοσιακά, η κοινωνία παρουσιάζει τον πατέρα ως «κουβαλητή», δηλαδή ως αποκλειστικό πάροχο. Ωστόσο, αυτή η εικόνα εστιάζει αποκλειστικά στην οικονομική συμβολή, παραμερίζοντας τον ρόλο του ως συναισθηματικού υποστηρικτή, κάτι που ενισχύει την τοξική αρρενωπότητα. Αυτή η περιοριστική αντίληψη παραβλέπει τη σημασία της συναισθηματικής παρουσίας του πατέρα στην ανατροφή των παιδιών, οδηγώντας σε μια ανισορροπία στις οικογενειακές σχέσεις.
Η Dr. Deborah Daro από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο τονίζει ότι η ενεργή συμμετοχή του πατέρα ενισχύει την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού (Daro, 2014). Το παιδί που μεγαλώνει με συναισθηματικό πατέρα εμφανίζει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και καλύτερες επικοινωνιακές δεξιότητες.
Η πίεση για τελειότητα και ανεξαρτησία
Πέρα από τα παραπάνω, ένα ακόμα στερεότυπο παρουσιάζει τον πατέρα ως τέλειο, δυνατό και πλήρως ανεξάρτητο. Αυτή η προσδοκία όμως προκαλεί πίεση. Ο πατέρας συνήθως αποφεύγει να παραδεχτεί τις αδυναμίες του ή να ζητήσει βοήθεια, γεγονός που τον απομακρύνει ακόμη περισσότερο από τα παιδιά του.
Η Dr. Sue Johnson επισημαίνει ότι η αποδοχή της ευαλωτότητας αποτελεί θεμέλιο για τη δημιουργία ισχυρών συναισθηματικών δεσμών (Johnson, 2008). Όταν ο πατέρας λειτουργεί με ειλικρίνεια και συναισθηματική διαφάνεια, διαμορφώνει ένα ασφαλές και ζεστό περιβάλλον για το παιδί.
Πώς σπάμε τα στερεότυπα
Η αλλαγή δεν αφορά μόνο τους άντρες. Η κοινωνία, η οικογένεια, η εκπαίδευση και ο ίδιος ο πατέρας χρειάζεται να συνεργαστούν για να πετύχουν την αλλαγή. Παρακάτω είναι πέντε βασικές πρακτικές που ενισχύουν έναν νέο, υγιή ρόλο πατρότητας :
Αποδοχή της ευαλωτότητας: Ο πατέρας έχει δικαίωμα να εκφράζει τα συναισθήματά του. Με αυτόν τον τρόπο, ο πατέρας ενισχύει τη σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά του.
Ενεργή συμμετοχή στη φροντίδα: Η ενασχόληση με την ανατροφή δεν αποτελεί «βοήθεια». Αντιθέτως, αποτελεί καθημερινή ευθύνη και πράξη αγάπης.
Θετικά ανδρικά πρότυπα: Όταν ο πατέρας σπάσει τα στερεότυπα, δίνει έμπνευση και σε άλλους. Με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει αλλαγή.
Εκπαίδευση από μικρή ηλικία: Τα παιδιά χρειάζονται παραδείγματα όπου η πατρότητα συνδέεται με παρουσία, τρυφερότητα και υπευθυνότητα – όχι μόνο με την οικονομική υποστήριξη.
Ομάδες υποστήριξης και διάλογος: Είναι ευεργετικό οι πατεράδες να βρίσκουν ασφαλείς χώρους για να μοιράζονται εμπειρίες, φόβους και απορίες. Μέσα από αυτή τη στήριξη, καλλιεργούν ανθεκτικότητα.
Η αποδόμηση της τοξικής αρρενωπότητας δεν ωφελεί μόνο τους άνδρες – ωφελεί τις οικογένειες, τα παιδιά και ολόκληρη την κοινωνία. Όταν ο πατέρας παραμένει παρόν και συναισθηματικά διαθέσιμος, προσφέρει ασφάλεια, σιγουριά και σταθερότητα στα παιδιά του.
Συμπεράσματα
Η αλλαγή, αν και δύσκολη, είναι απολύτως απαραίτητη. Μόνο όταν οι άντρες νιώσουν ελεύθεροι – ευάλωτοι, εκφραστικοί και βαθιά συνδεδεμένοι – μπορούμε να χτίσουμε πιο υγιείς οικογένειες και πληρέστερους ανθρώπους.
Το να μεγαλώνουμε αγόρια με ενσυναίσθηση, αυτοπεποίθηση και ελευθερία έκφρασης είναι το πρώτο βήμα για έναν κόσμο με λιγότερα στερεότυπα και περισσότερη κατανόηση.
💛 Και αν θέλεις δίπλα στο παιδί σου έναν άνθρωπο που θα το στηρίζει με φροντίδα και σεβασμό στη μοναδικότητά του, στο www.nannuka.com μπορείς να βρεις τον κατάλληλο παιδαγωγό ή νταντά – εύκολα, γρήγορα και με ασφάλεια.
