Τοίχοι προσχολικών τάξεων γεμάτοι διαγράμματα και λίστες με λεξιλόγιο, αίθουσες γεμάτες τραπεζάκια εργασίας και ελάχιστο ανοιχτό χώρο για ελεύθερο παιχνίδι, νηπιαγωγοί που μένουν πιστοί στο ωρολόγιο πρόγραμμα και προσπαθούν καθημερινά να περάσουν στα παιδιά, στόχους και “διδακτέα ύλη” και να τα προετοιμάσουν για την εισαγωγή στην επίσημη εκπαίδευση του Δημοτικού. Μήπως δεν κάνουμε κάτι καλά;
Μήπως τα τελευταία χρόνια οι προσδοκίες μας από τα παιδιά προσχολικής ηλικίας έχουν αυξηθεί ενώ την ίδια στιγμή κατευθύνονται προς τον λάθος δρόμο; Ποιοι είναι αλήθεια οι στόχοι της προσχολικής εκπαίδευσης και πώς καταφέρνουν να ετοιμάσουν το παιδί για τον αληθινό, μαγικό κόσμο της γνώσης;
Τι λένε οι σύγχρονες έρευνες, για το εκπαιδευτικό σύστημα προσχολικής αγωγής;
Οι σύγχρονες έρευνες έρχονται να ρίξουν ένα διαφορετικό φως σε όσα παλιότερα θέλαμε να αποδώσουμε στο εκπαιδευτικό σύστημα προσχολικής αγωγής. Το να εισάγεις από όλο και πιο μικρή ηλικία τα παιδιά σε έννοιες όπως η γραφή και η ανάγνωση μετατρέποντας παιδικό σταθμό και νηπιαγωγείο σε προθάλαμους του δημοτικού όχι μόνο δεν οδηγεί στο αναμενόμενο αποτέλεσμα αλλά σε βάθος χρόνου αποθαρρύνει τους μαθητές από το να αναπτύξουν τις γνωστικές τους ικανότητες και κυρίως την αγάπη τους για μάθηση.
Κι αυτό, γιατί, ο χρόνος που αφιερώνεται στην προπαρασκευαστική αυτή μελέτη αφαιρείται από τις πραγματικές δεξιότητες που θα έπρεπε να καλλιεργούνται σε αυτές τις ηλικίες- τις δεξιότητες της επικοινωνίας, της καλλιέργειας κοινωνικών σχέσεων, της συναισθηματικής νοημοσύνης, της έκφρασης μέσα από τη γλώσσα, το συναίσθημα, το σώμα και την τέχνη.
Ποιος πρέπει να είναι ο στόχος στην προσχολική εκπαίδευση;
Ο εκπαιδευτικό στόχος των ηλικιών πριν τα 6 χρόνια πρέπει να είναι η ενθάρρυνση και η εύρεση τρόπων να εκφράσουν και να διατυπώσουν τα παιδιά τη σκέψη τους, να “σκεφτούν φωναχτά”, όπως και το να χτίσουν σχέσεις μεταξύ τους. Το να τα σπρώχνει ο δάσκαλος από τη μια εκπαιδευτική διαδικασία στην άλλη, με ένα γρήγορο και μηχανικό “καλή δουλειά!” ανάμεσα δεν σημαίνει ούτε ότι τα παιδιά εισπράττουν απαραίτητα αυτή την επιδοκιμασία ούτε πως μαθαίνουν αθροιστικά καινούριες γνώσεις μόνο και μόνο επειδή τους παραδίδονται κι επειδή έτσι υποδεικνύει το πρόγραμμα.
Επικαλούμαστε συχνά το φιλανδικό μοντέλο εκπαίδευσης ως το “φινλανδικό θαύμα”. Αν θέλαμε πραγματικά όμως να εμπνευστούμε απο τις πρακτικές του, θα βλέπαμε ότι οι επίσημες οδηγίες για την ανάγνωση και τη γραφή τοποθετούν την εκμάθησή τους όχι νωρίτερα από τα 7 χρόνια και πως η προσχολική αγωγή δεν επικεντρώνεται στη συμπλήρωση φυλλαδίων και στην προετοιμασία για την εισαγωγή στο δημοτικό αλλά στο χτίσιμο σχέσεων. Η βάση για μια σωστή διαμόρφωση εγγράμματου ενήλικα είναι το παιδί στην προσχολική του ηλικία να έχει ακουστεί και να του έχουν μιλήσει. Να του έχουν απευθυνθεί και να τους έχει απευθύνει το λόγο. Να έχει ρωτήσει και να του έχουν δοθεί απαντήσεις.
Σχέση επικοινωνίας με τα παιδιά Vs επίτευξη στόχων
Μήπως θα πρέπει, λοιπόν, όλοι μας, βρεφονηπιοκόμοι, νηπιαγωγοί, παιδαγωγοί, ειδικοί παιδαγωγοί, babysitters και, φυσικά, οι ίδιοι οι γονείς να εστιάσουμε ακριβώς σε αυτή τη σχέση επικοινωνίας με τα παιδιά μας και λιγότερο στην επίτευξη στόχων και… ορόσημων; Μήπως δεν έχει καμία σημασία αν το παιδί μας ξέρει να διαβάζει και να γράφει από τα 5 του αλλά το να έχει μάθει να αγαπάει τη μάθηση καθώς η διαδικασία της γνώσης δεν είναι ένα κατοστάρι, αλλά ένας μαραθώνιος ζωής, μια δια βίου πορεία χωρίς ορόσημα που την κερδίζουν μόνο οι διψασμένοι να την αποκτήσουν- κι όχι απαραίτητα οι καλύτερα προετοιμασμένοι γι’ αυτό. Κι αυτή η φιλομάθεια, καλλιεργείται. Εκεί, πρέπει να στρέψουμε το ενδιαφέρον μας.
Το κείμενο βασίστηκε στις μελέτες της Erika Christakis για τη σύγχρονη προσχολική αγωγή και τις επιπτώσεις της στην εξέλιξη του παιδιού σε εγγράμματου ενήλικα.
Διαβάστε επίσης: Σχολική λίστα: η αγορά των σχολικών ως ευκαιρία σύνδεσης με το παιδί!
Τα 10+1 χαρακτηριστικά του καλού δασκάλου! Τι τους κάνει ξεχωριστούς;
Παράλληλη στήριξη: μία πολύτιμη βοήθεια!
Πρώτη Δημοτικού: οδηγός “επιβίωσης” για γονείς και παιδιά!
Η Ορθογραφούλα: ένα διασκεδαστικό παιχνίδι ορθογραφίας!
Σχολική άρνηση: πώς μπορεί να βοηθήσει ο γονιός!
