Τι ορίζουμε ως συναισθηματική αγωγή για τα παιδιά;
Η αγωγή της συναισθηματικής έκφανσης των παιδιών. Η συναισθηματική αγωγή αποσκοπεί στο να φέρει τους μπόμπιρες σε βαθιά σύνδεση με το…πως νιώθουν! Να αναγνωρίζουν, και την παρουσία του συναισθήματος αλλά και το τι προκάλεσε αυτό το συναίσθημα, να τα διαχωρίζουν, και τελικά να διαχειριστούν αυτό που αισθάνονται. Η συναισθηματική αγωγή, είναι ίσως από τις λίγες «γέφυρες» πάνω στην οποία, αν περπατήσουμε, μπορεί να μας δοθεί η ευκαιρία να «δουλέψουμε» τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών.
Πόσο σημαντική είναι για τα παιδιά η αναγνώριση και η διαχείριση των συναισθημάτων τους;
Η συναισθηματική έκφανση των προσωπικοτήτων, και πόσο μάλλον, των νεαρών ανθρώπων, αφού εκείνοι, ΘΕΛΟΥΝ ΔΕ ΘΕΛΟΥΝ, είναι πολύ εύπλαστοι στο να διαμορφωθούν από τα έντονα συναισθήματά τους, είναι εξίσου σημαντική με εκείνες της βιολογικής, της κοινωνικής και της γνωστικής (της ικανότητας δηλαδή να οργανώνουν την αφηρημένη σκέψη τους!) έκφανσης. Η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελείται από πέντε συστατικά τα οποία, όπως θα καταλάβετε, είναι σχεδόν απαραίτητο/υποχρεωτικό (κάπως αυστηρά!) να καλλιεργηθούν! Αυτά είναι α) Η αυτοεπίγνωση, ένα από τα ζητούμενα της συναισθηματικής αγωγής για το οποίο έγινε λόγος παραπάνω στο παρόν κείμενο, β) η αυτό-ρύθμιση, ίσως το σημαντικότερο συστατικό!, η ικανότητα που έχουμε στο να διαχειριζόμαστε την ένταση του κάθε συναισθήματος! Πχ. Είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε την ένταση που συνοδεύει τον θυμό, που αποτελεί το 1/6 των βασικών συναισθημάτων. Μπορούμε όμως να αντιληφθούμε πως και η χαρά, φέρνει και εκείνη ένταση, και διάφορες δυσκολίες μπορεί να οδηγήσουν τα άτομα να μην μπορούν να διαχειριστούν την ένταση της χαράς; γ) κοινωνικές δεξιότητες, και συγκεκριμένα, η ικανότητα μας να έχουμε μέσα στο «τσουβαλάκι» μας και την αυτοεπίγνωση και την αυτό-ρύθμιση κάθε φορά που ενωνόμαστε με κοινωνικά σύνολα! δ) το κίνητρο! Αυτό χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Το εξωτερικό και το εσωτερικό κίνητρο. Αυτά τα δύο, αν τα φανταστούμε σαν δύο συσκευές, πρέπει (πάλι αυστηρά!!!) να βρίσκονται σε αρμονική επικοινωνία μεταξύ τους. Δηλαδή, ένα παιδί, μέσα στον «αγώνα» που δίνει να εξηγήσει με λέξεις όλο αυτό το αόρατο συναίσθημα, την άπειρη σκέψη αλλά και την αντίδραση αυτών των δύο, θα επιχειρήσει να αφήσει τον εαυτό του ελεύθερο στην περιπέτεια της εξερεύνησης όλου αυτού του χάους. Εμείς, οφείλουμε να εντοπίσουμε πως αυτή η περιέργεια (ή εσωτερικό κίνητρο) εκφράζεται ατομικά από το κάθε παιδί και να φροντίσουμε να του «στρώσουμε» δρόμους (ή εξωτερικά κίνητρα) για να το στηρίξουμε στην προσπάθεια του να είναι δημιουργικό και ήρεμο, και ε) η εν συναίσθηση! Ή για τον Φρόιντ, το αποτέλεσμα του δεσμού που πετυχαίνει να δημιουργήσει το παιδί με την μητέρα (και τον πατέρα ε!).
Πιο απλά θα λέγαμε ότι η ενσυναίσθηση είναι αυτό που λέμε όλοι, να «φοράω τα παπούτσια των άλλων». Πιο φανταστικά, θα λέγαμε η ικανότητα μου να νιώθω τόσο τα συναισθήματα, όσο και την ένταση αυτών, των άλλων! Άλλος ένας τρόπος να κατανοήσουμε την εν συναίσθηση, είναι να σκεφτούμε…μερικά αντίθετα:
ψυχρότητα-θερμότητα, χρόνος-χώρος, αγάπη-μίσος. Ίδιο νόμισμα. Όλα αυτά, κάνουν τόσο σημαντική για τα παιδιά την αναγνώριση και τη διαχείριση των συναισθημάτων τους.
Πώς μπορεί ένας γονιός, να συμβάλλει στη διαδικασία αναγνώρισης και διαχείρισης συναισθημάτων;
Νομίζω το σημαντικότερο που έχουν να κάνουν είναι να σταματήσουν να αγχώνονται για το «αν είναι καλοί γονείς» και να αρχίσουν να επικεντρώνονται στο πόσο «καλοί» είναι οι ίδιοι στο να αναγνωρίζουν και να διαχειρίζονται τα δικά τους συναισθήματα! Μη ξεχνάμε, ότι τα παιδιά είναι σαν… πολυδιάστατα σφουγγάρια! Όταν ακούνε «μη», θα κάνουν το αντίθετο! Όταν δεν ακούνε «σ αγαπώ», αναρωτιούνται. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξα και εγώ ο ίδιος μέσα από σχετική μου έρευνα (Ladas, 2022) είναι πως αν θέλουμε, ως γονείς, να μάθουμε στα παιδιά μας να αναγνωρίζουν/διαχειρίζονται, πρέπει εκείνα να δουν, μέσα από εμάς, το πως γίνεται.
Ποιον μπορούμε να συμβουλευτούμε σε θέματα συναισθηματικής αγωγής;
Ίσως η αναπτυξιακή, εκπαιδευτική/σχολική, παιδική ψυχολογία να ήταν χρήσιμοι τομείς για κάτι τέτοιο! Η παιδαγωγική επίσης, ή η ειδική αγωγή! Ή γενικά έναν επαγγελματία που ασχολείται με παιδιά, και μπορεί να χρησιμοποιήσει την προσωπικότητα του με τέτοιο τρόπο ώστε τα παιδιά να δουν πάνω του, έναν ωραίο καθρέπτη για να «κοιταχτούν» και εντοπίσουν σημεία του εαυτού τους!
Η δημιουργία cartoon με στόχο τη συναισθηματική αγωγή, πώς προκύπτει σαν ιδέα, ποιος ο στόχος αυτής της ιδέας;
Σε ποιον δεν αρέσουν τα καρτούν αρχικά; Γενικά οι παιδικοί εγκέφαλοι προτιμούν να «ερεθίζονται» από των συνδυασμό οπτικό-ακουστικών ερεθισμάτων, για το οτιδήποτε! Γλώσσα, μαθηματικά, ιστορία, βόλεϊ, ρομποτική, φιλία, θλίψη, όλα! Αρχικά το καρτούν
επιτρέπει στα μνημονικά συστήματα των παιδιών, να δημιουργήσουν καλύτερα αποθηκευτικά ίχνη. Από νευρολογικό σε συναισθηματικό επίπεδο! Σε σύγχρονες έρευνες μάλιστα στη ψυχιατρική, συζητάτε πως τα βίντεο-παιχνίδια είναι ένας τέλειος
«σύμμαχος» στην εξερεύνηση των συναισθημάτων, καθώς ταυτίζεται σχεδόν σε πρώτο επίπεδο με τον ήρωα που ελέγχει! Αυτή η δύναμη του ελέγχου, φαίνεται να μεταφέρεται στο παιδί ως πιθανός ενισχυτής της ικανότητας του αυτοελέγχου.
Τα cartoon συναισθημάτων απευθύνονται σε ενήλικες και παιδιά; Πώς ένας ενήλικας μπορεί να επωφεληθεί από τα cartoon;
Φυσικά και απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες! Αρχικά το cartoon εξυπηρετεί πολλά και για τα… μεγάλα και ενήλικα παιδιά! Πρώτα, αυτό που λέμε «να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι»; Ε, αυτό! Πέρα από το ότι μπορούμε να αναβιώσουμε την παιδικότητα μας και εμείς περνώντας χρόνο με του μπόμπιρές μας, μπορούμε να φρεσκάρουμε και τις δικές μας γνώσεις! Άλλωστε, και για την ενήλικη ζωή είναι ένα ζητούμενο το εσωτερικό μας και βαθιά τοποθετημένο μέσα μας, παιδί, να αναδύεται και να παίρνει, έστω και στιγμιαία το τιμόνι, σύμφωνα πάντα με τον αγαπημένο Γιούνγκ.
Όταν αντιλαμβανόμαστε ως γονείς, πως τα παιδιά είναι ιδιαίτερα εσωστρεφή και αδυνατούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, πώς μπορούμε να πράξουμε;
Πολλές φορές, όταν το συναίσθημα των παιδιών, είναι έντονο, εκείνα ως απάντηση «παγώνουν» και δεν μπορούν να ανοίξουν το στόμα τους και να εκφραστούν. Αντίθετα, κλείνουν και σφίγγονται. Άρα σκέφτομαι ότι σίγουρα οι λέξεις δεν είναι ένα χρήσιμο
κατσαβιδάκι, όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο! Όταν όμως χρησιμοποιούνται οι λέξεις, αυτές πρέπει να είναι σε απλή μορφή και ύφος, χωρίς τη συναισθηματική μας ένταση! Πρέπει (πάλι πρέπει!!!) να αναζητούμε τις λύσεις πιο πολύ σε μη λεκτικούς τρόπους! Όπως, να
κάνουμε μια αγκαλιά, χάδια, στην πλάτη τους και το κεφάλι τους, ίσως ένα χαμόγελο. Βλεμματική επαφή;
Από τον κ. Βασίλειο Λαδά, κάτοχο πτυχίου εφαρμοσμένης ψυχολογίας με εξειδίκευση στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία και Συμβουλευτική. Μπορείτε να βρείτε το προφίλ του κ. Λαδά ανάμεσα στους επαγγελματίες ψυχολόγους της Nannuka.
Παρακάτω μπορείτε να βρείτε το βίντεο cartoon για τα συναισθήματα μικρών & μεγάλων!
