Η απώλεια ως έννοια & πώς επηρεάζει την ψυχολογία του παιδιού;
Η απώλεια ως έννοια είναι ευρεία και δηλώνει από το χάσιμο ενός αντικειμένου μέχρι και τον θάνατο ενός οικείου προσώπου. Ωστόσο, κάθε απώλεια, μικρή ή μεγάλη, μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία του παιδιού με διαφορετική βαρύτητα, ανάλογα πάντα με τη σχέση που είχε αναπτυχθεί μεταξύ του παιδιού και του απολεσθέντος, πριν να συμβεί αυτό το γεγονός, καθώς κι άλλων παραγόντων που δρουν συνδυαστικά.
Σημαντικό είναι επίσης, να αναφερθεί ότι τα παιδιά δεν αντιδρούν πάντοτε σε μια απώλεια ή όταν αντιδρούν, δεν το κάνουν όλα με τον ίδιο τρόπο, το οποίο από μόνο του δε δείχνει κάτι το ανησυχητικό για την ψυχική κατάσταση του παιδιού. Για αυτό είναι καλό να λαμβάνονται υπόψιν κι άλλοι παράγοντες και να μην εξάγονται βιαστικά συμπεράσματα για τη συμπεριφορά ενός παιδιού που βιώνει μια απώλεια στο περιβάλλον του.
Πλέον η έννοια της απώλειας την βλέπουμε όλο και πιο συχνά δυστυχώς λόγω των πολέμων. Είναι σημαντικό να ξέρουμε πως να μιλήσουμε στα παιδιά για ένα τέτοιο γεγονός.
Ποιοι είναι, όμως, εκείνοι οι παράγοντες που διαδραματίζουν ουσιώδη ρόλο στην κατανόηση της απώλειας και του θανάτου από ένα παιδί καθώς και στην εκδήλωση αλλά κι ερμηνείας μιας ενδεχομένης αντίδρασής τους;
Παράγοντες που λαμβάνονται υπόψιν σε μια απώλεια, προκειμένου να αξιολογήσουμε τη συμπεριφορά του παιδιού
- Η ηλικία του παιδιού (βρεφική, προσχολική, σχολική, εφηβική),
- Η νοητική και συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού (αντίληψη, ωριμότητα),
- Η ιδιοσυγκρασία του (εξωστρέφεια, εσωστρέφεια),
- Οι εμπειρίες του (τυχόν προηγούμενες εμπειρίες απώλειας ή θανάτου),
- Το περιβάλλον του (σχέση με το απολεσθέν πρόσωπο, παρεχόμενη στήριξη, παροχή φροντίδας κι ασφάλειας από σημαντικούς άλλους, αντιλήψεις και πεποιθήσεις στενότερου κι ευρύτερου οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος σχετικά με την απώλεια και τον θάνατο).
Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να δείχνουμε κατανόηση στα συναισθήματα των παιδιών, να δίνουμε χρόνο και χώρο να τα εκδηλώσουν, να είμαστε ειλικρινείς κι εμείς όσον αφορά τα δικά μας συναισθήματα, να παρέχουμε συναισθηματική στήριξη, ασφάλεια και φροντίδα στις ανάγκες που παρουσιάζουν σε τέτοιου είδους συμβάντα και τέλος, να αναζητούμε και τη βοήθεια των ειδικών, όταν κρίνουμε πως το παιδί μας αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καθημερινότητά του, με συνέπεια την άμεση έκπτωση της λειτουργικότητάς του.
Από την Αντωνία Παπαδοπούλου, νηπιαγωγό της Nannuka.
