Παιδί και οθόνες- η σύγχρονη ενοχή. Μήπως να χαλαρώσουμε;

Μια ακόμη ενοχή έχει έρθει να προστεθεί στο μακρύ κατάλογο των ενοχών των γονιών για τον τρόπο ανατροφής των παιδιών τους. Οι συνηθέστεροι “καβγάδες εξουσίας” με τα παιδιά στο σπίτι δεν είναι άλλοι από το να διαπραγματευόμαστε πόσες ώρες θα δουν τηλεόραση, πόσο ακόμα θα παίξουν το αγαπημένο τους παιχνίδι στο τάμπλετ, πότε θα πάρουν το δικό τους και πότε θα τους κατεβάσουμε καινούρια παιχνίδια στο κινητό.

Μήπως όμως ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε ψύχραιμα τη μεγαλύτερη εικόνα; Μήπως η δαιμονοποίηση των οθόνων είναι μια υπεκφυγή; Ή η αποστροφή μας στη σύγχρονη ψηφιακή πραγματικότητα;

Ακολουθούν κάποιες σκέψεις:

• Το θέμα είναι τελικά τι εναλλακτική έχουμε να προτείνουμε στα παιδιά αντί της τηλεόρασης ή ενός παιχνιδιού στο τάμπλετ. Αν αυτό που μπορούμε να του προσφέρουμε στη θέση τους είναι μια εποικοδομητική συζήτηση, μια τρυφερή επικοινωνία, παιχνίδι ή διάβασμα βιβλίου, φυσικά και είναι προτιμότερα! Επίσης, αν το ίδιο το παιδί έχει τη διάθεση να παίξει στο δωμάτιο του ή με φίλους του και πάλι το προτιμούμε! Αν όμως η εναλλακτική είναι να κάθεται να βαριέται, να γκρινιάζει, να μας αποσπά τη στιγμή ενός σημαντικού επαγγελματικού τηλεφωνήματος ή ενώ ετοιμάζουμε το γεύμα… είμαστε σίγουροι ότι δεν πρέπει να λυγίσουμε;
• Πόσο κατακριτέο είναι λοιπόν να “κερδίζουμε” λίγο χρόνο ικανοποιώντας ταυτόχρονα το παιδί προκειμένου κι εμείς να ανασυντάξουμε τις δυνάμεις μας, να τελειώσουμε με τις υποχρεώσεις μας για να μπορούμε μετά να αφιερώσουμε ποιοτικές και ήρεμες στιγμές στο παιδί μας;
• Ας επιχειρήσουμε εδώ μια διάκριση ανάμεσα στα τάμπλετ και την τηλεόραση. Δεν μπορούμε παρά να παραδεχτούμε ότι τα τάμπλετ έχουν προσφέρει μια πληθώρα εκπαιδευτικών εφαρμογών που συνδυάζουν μάθηση και παιχνίδι, ενώ προωθούν τη διαδραστικότητα. Πόσο αντίθετοι μπορούμε να είμαστε με αυτό; Και ενώ αυτός ο συγχρονος τρόπος εκπαιδευτικής διαδικασίας εμάς μπορεί να μας αιφνιδιάζει και να μας ξενίζει, γιατι να μεταφέρουμε τις δικές μας “τεχνοφοβίες” στα παιδιά μας. Μολύβι και χαρτί εμείς, οθόνη και αφή αυτοί.
• Η τηλεόραση από την άλλη προωθεί εκ των πραγμάτων την πιο παθητική κατανάλωση του περιεχόμενου της άρα μετατρέπει τα παιδιά σε παθητικούς δέκτες που μάλιστα δεν έχουν αναπτυγμένη ακόμα την κριτική ικανότητα ώστε να αξιολογούν τα μηνύματα και τα ερεθίσματα που δέχονται. Και όσο και να λατρεύουμε -ή να μισούμε-να ακούμε ατάκες  που έχουν ξεσηκώσει από τα αγαπημένα τους προγράμματα μήπως πρέπει να ελέγξουμε τον βαθμό που τα παιδιά νιώθουν δέσμια των προγραμμάτων αυτών και τείνουν να μπερδέψουν την πραγματικότητα με τους αγαπημένους τους ήρωες;
• Αποφεύγουμε επίσης να συνδυάζουμε καθημερινές συνήθειες της οικογένειας με την παρακολούθηση οθόνων. Η ώρα του φαγητού, με το συμβολικό υπόβαθρο που έχει της ένωσης και της επικοινωνίας της οικογένειας, καλό είναι να μένει έξω από τον ψηφιακό πολιτισμό. Η ώρα πριν τον ύπνο επίσης. Και φυσικά, όχι διάβασμα των μαθημάτων στο τραπεζάκι του καθιστικού με ανοιχτή την τηλεόραση!
• Επιλέγουμε από πριν με τα παιδιά τα προγράμματα τηλεόρασης που θέλουν να δουν και τότε μόνο ανοίγουμε την τηλεόραση. Το να παίζει η συσκευή από το πρωί ως το βράδυ στο καθιστικό ακόμα κι αν τα παιδιά δεν βλέπουν συνεχώς αλλά πηγαινοέρχονται στα δωμάτιά τους, περνάει λάθος μηνύματα. Η τηλεόραση γίνεται κεντρικό σημείο της εστίας, σχεδόν μέλος της οικογένειας, μια διαθέσιμη επιλογή που είναι εκεί και μας περιμένει. Ας το αποφύγουμε.
• Η αληθινή επαφή με τον άνθρωπο και τη φύση πάντα θα νικάει το τεχνητό περιβάλλον των οθόνων. Όσο θαυμαστός κι αν είναι ο κόσμος τους, όσες διευκολύνσεις στην επικοινωνία κι αν προσφέρουν, πάντα θα υπολείπονται σε αλήθεια και αμεσότητα. Άρα και σε μαγεία.
• Δεν ξεχνάμε να είμαστε συνεπείς, τέλος, στους κανόνες που θέτουμε στα παιδιά, καθώς το να επιτρέπουμε για παράδειγμα μία ημέρα τηλεόραση από το πρωί ως το βράδυ και την άλλη μισή ώρα, μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό στα παιδιά και αδυναμία συμμόρφωσης καθώς δεν θα μπορούν να καταλάβουν τα κίνητρα και τη λογική μας. Κι αν δεν πειστούν για κάτι, πώς θα το εφαρμόσουν;

Photo via